Ημερολόγιο ενός αθέατου Απρίλη- Οδυσσέας Ελύτης 1984)

Η ποιητική συλλογή του Οδυσσέα Ελύτη, που φέρει τον τίτλο ‘Ημερολόγιο ενός αθέατου Απριλίου’, αποτελείται από σύντομα ποιήματα που ‘διατρέχουν’ τον μήνα Απρίλιο, τον ίδιο μήνα που εγγράφει, διαλεκτικά, την ‘αποκαλυπτική ανθοφορία’ με την αναπαραγωγή και την συμπύκνωση ενός πένθους πάνω στο οποίο αξιο-θεμελιώνεται η χριστιανική θρησκεία. (Σίμος Ανδρονίδης)


Έλα τώρα χέρι μου δεξί

κείνο που σε πονεί δαιμονικά ζωγράφισέ το

αλλ' από πάνω βάλ' του

Το ασήμωμα της Παναγίας

πόχουν τη νύχτα οι ερημιές μες στα νερά

του βάλτου

Οδυσσέας Ελύτης - Ημερολόγιο ενός αθέατου Απρίλη
(αποσπάσματα)

Ήρθε η ώρα να σταθώ στα χείλη σας …

Να κοινωνήσω το σώμα και το αίμα της αιώνια νέας ζωής στα χείλη σας.

Να παρουσιάσω τον εαυτό μου καινούριο τόσες φορές όσες η φύση καταφέρνει να παρουσιάζει καινούρια την ουσία του κόσμου στα χείλη σας.

(Οδυσσέας Ελύτης)

ΤΕΤΑΡΤΗ, 1

Ολοένα τ' άλογα μασούν λευκά σεντόνια κι ολοένα εισχωρούν
θριαμβευτικά μέσα στην Απειλή.
Δρυς, οξιές, βαλανιδιές, ακούω να σέρνονται στη σκεπή της παλιάς
καρότσας όπου ρίχθηκα όπως όπως να φύγω. Ξαναπαίζοντας ένα
έργο που γυρίστηκε κάποτε στα κρυφά και πάλιωσε χωρίς να το
έχει δει κανένας.
Γρήγορα. Προτού ξεθωριάσουν οι εικόνες. Ή σταματήσουνε
άξαφνα - κι η ταινία η φθαρμένη κοπεί.

ΤΕΤΑΡΤΗ, 1 β
Κει κατά τα μεσάνυχτα είδα τις πρώτες φωτιές πάνω απ' τ' αερο-
δρόμιο.
Πιο δω το μαύρο κενό.
Ύστερα φάνηκε να 'ρχεται η flora mirabilis ορθή πάνω στο άρμα της
και αδειάζοντας από 'να πελώριο χωνί λουλούδια.
Τα θύματα έσκυβαν κι έπαιρναν τη στάση που είχαν πριν χωρίσουν
από τη Μητέρα.
Στο κοτσάνι της νύχτας η σελήνη σπάραζε.

ΠΕΜΠΤΗ, 2
«Αρτίνη»... «Κλεώπα»... «Βαρνάβα»... μα τι γένους είναι λοιπόν ο
τόπος αυτός που κηδεύεται; Πρέπει να βγάλω τ' άμφια, να φορέσω
πάλι τον χρυσό μου θώρακα και να βγω με τη ρομφαία στο χέρι.
Κάντε πέρα τα παιδιά. Κρεμάστε τα μαύρα στα μπαλκόνια. Κιόλας
ακούγεται η στρατιωτική μουσική να πλησιάζει.

Προσοχή! Παρουσιάστε αρμ!

ΠΕΜΠΤΗ. 2 β
Κάπου κλαίνε και θολώνει μεριές μεριές ο αέρας.
Η Σιθωνία χάθηκε, την καλύψανε τα νερά.

Είναι κάτι φοβερά γεγονότα που όλο μου τ' αφαιρεί ο Θεός, και ο
νους όλο πάλι μου τα προσθέτει.
Κάτι πράσινο μέσα μου αλλά μαυριδερό που οι σκύλοι το αλυχτάνε.
Και μια θάλασσα φερμένη από πολύ μακριά, μυρίζοντας ακόμη
αυγό του Κύκνου.

ΠΕΜΠΤΗ, 2 γ
Έβαλα τα βιβλία μου στα ράφια, και στη γωνιά μια λυπημένη Αγ-
γελική.
Το ποσοστό της ομορφιάς που μου αναλογούσε πάει, το ξόδεψα όλο.

Έτσι θέλω να μ' έβρει ο ερχόμενος χειμώνας, χωρίς φωτιά, μ' ένα
κουρελιασμένο παντελόνι, ν' ανακατεύω άγραφα χαρτιά σαν να ο-
δηγάω την ορχήστρα την εκκωφαντική ενός ανεκλάλητου Παρα-
δείσου.

ΠΑΡΑΣΚΕΥΗ, 3
Λοξά, επιμήκη μάτια, χείλη, αρώματα σαν από πρώιμο ουρανό με-
γάλης θηλυκής γλυκύτητας και θανάσιμου πότου.

Έγειρα με το πλάι - σχεδόν μπατάρισα - μες στους ψαλμούς των
Χαιρετισμών και την ψύχρα των ανοιχτών κήπων.
Έτοιμος για τα χείριστα.

ΣΑΒΒΑΤΟ, 4
Κει που ανέβαινα το στενό, βρεμένο καλντερίμι - πάνε κάπου τρα-
κόσια τόσα χρόνια - ένιωσα ν' αναρπάζομαι «δια χειρός» Ισχυρού
Φίλου, και πραγματικά, όσο να συνέλθω, έβλεπα να μ' ανεβάζει με
τις δύο γιγάντιες φτερούγες του ο Δομήνικος, ψηλά στους ουρα-
νούς του
τη φορά τούτη γιομάτους
πορτοκαλιές και νερά μιλητικά της πατρίδας.

ΚΥΡΙΑΚΗ, 5
Ξάφνου, με το που άνοιξα τα ξεχαρβαλωμένα παραθυρόφυλλα, με-
γάλωσε η αυλή. Το αλεξίπτωτο που κατέβαινε δεν το 'βλεπε άλλος
κανείς. Μόνον κάτι πρόγονοί μου αγριωποί και ταλαιπωρημένοι
παρακολουθούσανε τη σκηνή από την άλλη όχθη και κάθε τόσο ρί-
χνανε μπαλωθιές στον αέρα.
Γέμισε ο τόπος λέξεις ελληνικές ανορθόγραφες, από παλιά προι-
κοσύμφωνα και όρκους Φιλικών. Όπου πήρα να δακρύζω έτσι
καθώς είχα δει κάποτε τον πατέρα μου, τον Αύγουστο του '22.
Ύστερα φάνηκαν από μακριά να 'ρχονται ο ενωμοτάρχης με τον το-
πογράφο της περιοχής κι ευθύς η αυλή ξαναπήρε τις αληθινές της
διαστάσεις.

ΚΥΡΙΑΚΗ, 5 β
Το τέλος του Αλέξανδρου
Δίπλωσε τις τέσσερις εποχές κι απόμεινε σαν δέντρο που του σώ-
θηκε ο αέρας.
Ανακάθισε ύστερα κι έβαλε ήρεμα στο πλάι του τον γκρεμό.
Από τ' άλλο μέρος άπλωσε προσεχτικά ένα κομμάτι θάλασσας, όλο
ριπές γαλάζιες
Ώρες πέρασαν ώσπου, κάποια στιγμή, των γυναικών τα μάτια σκαρ-
δαμύσανε.
Τότε μπήκε η Κερά κι αυτός ξεψύχησε.

ΤΡΙΤΗ. 7
Βρήκα μια μικρή εκκλησία όλο τρεχούμενα νερά και την κρέμασα
στον τοίχο. Τα μανουάλια της είναι πήλινα και μοιάζουν με τα δά-
χτυλά μου όταν γράφω. Από το πως αστράφτουν τα τζάμια καταλα-
βαίνω αν πέρασε άγγελος. Και συχνά κάθομαι τ' απογέματα έξω
στο πεζούλι και κρατιέμαι στις κακοκαιρίες όπως το γεράνι.

ΤΡΙΤΗ. 7 β
Από μακριά την είδα να 'ρχεται καταπάνω μου. Φορούσε παπούτσια
πάνινα και προχωρούσε αλαφρή κι ασπρόμαυρη. Ως κι ο σκύλος
πίσω της, βουτούσε ως τα μισά μέσα στο μαύρο.

Γέρασα να περιμένω, αλήθεια.
Κι είναι τώρα πολύ αργά για να καταλάβω πως όσο εκείνη προχω-
ρούσε τόσο το κενό μεγάλωνε, κι ότι δεν επρόκειτο να συναντη-
θούμε ποτέ.

ΤΕΤΑΡΤΗ, 8
Ποιος είναι που βροντάει σε πόρτες και παράθυρα;
Τι να 'ναι αυτό που λέει και ξαναλέει - τη μια κοντά, την άλλη μα-
κριά - ο αέρας ο εγγαστρίμυθος;
Τι θέλει αυτή με τα σχιστά μαλλιά και τα γατίσια μάτια που μου ζω-
γραφίστηκε στο τζάμι;
Τι είδους μοναξιά να είναι αυτή που παίζει ο μακρινός ο στρατιώ-
της στην τρομπέτα του;
Ξημερώματα είναι ή σκοτεινιάζει;

ΤΕΤΑΡΤΗ, 8 β
Όπως μετά την εκπυρσοκρότηση, σ' ένα παρατεταμένο κενό, άρχι-
σε ν' αναδύεται το παλιό προγονικό τοπίο.
Έλειπε απ' τη θέση της η γιαγιά και οι δείχτες από το ρολόι του
τοίχου.
Στο μέρος όπου είχα πρωτοϊδεί την Παναγία (ή τη Μητέρα μου) μύ-
ριζε καμένο πεύκο και συχώρεση.

ΤΕΤΑΡΤΗ, 8 γ
Μάνα που'σαι να με δεις: όπως γεννήθηκα, έφυγα. Παραήμουνα λί-
γος - άλλωστε ποιος νογάει; - και πολλά τα σερνόμενα τέρατα με
τα πλάγια, λιπαρά πόδια.
Έτσι, στο μάκρος μιας ζωής με τόση δυσκολία στημένης δεν έχου-
νε απομείνει παρά μια μισοκαταστραμμένη πόρτα και πολλές μεγά-
λες σάπιες ανεμώνες του νερού. Κείθε περνάω και πάω - που ξέ-
ρεις;- για μια κοιλιά γλυκύτερη από την πατρίδα.

ΠΕΜΠΤΗ, 9
Θα 'ναι κάποιο από κείνα τα σπίτια στον κισσό
τα κλειστά κι ακατοίκητα που 'λυσε το λουρί
από τ' αποτρόπαια γεγονότα μέσα του
Και νιώθεις τώρα ν' αμολιούνται πάνω σου τα ουρλιάσματα
κείνες τις πρώτες δαγκωνιές από την εποχή του Αδάμ
τις μασέλες του γέροντα που τολμούσε ακόμη ν' αγαπάει
και φυσούσε ακούραστος τις μυστικές φιλύρες του
κάποια νύχτα ευπαθή του Απρίλη.
Αυτά που πάνε τώρα να σε γονατίσουν
πάνε πάλι να σε κυλήσουν στα αίματα.

ΠΑΡΑΣΚΕΥΗ, 10
Ολοένα σφύριζε ο αέρας κι ολοένα σκοτείνιαζε κι ολοένα έφτανε η
μακρινή φωνή στ' αυτιά μου: «μια ζωή ολόκληρη...» «μια ζωή ολό-
κληρη...»
Στον αντικρινό τοίχο οι σκιές των δέντρων παίζανε κινηματογράφο.

ΠΑΡΑΣΚΕΥΗ, 10 β
Κάπου, φαίνεται, θα διασκεδάζουν
μόλο που δεν υπάρχουν διόλου σπίτια ή άνθρωποι
ακούω κιθάρες κι άλλα γέλια που δεν είναι σιμά
Μπορεί και μακριά πολύ μέσα στων ουρανών τ' αποκαΐδια
την Ανδρομέδα, την Άρκτο ή την Παρθένο...
Άραγες να 'ναι η μοναξιά σ' όλους τους κόσμους
η ίδια;

ΠΑΡΑΣΚΕΥΗ. 10 γ
Περασμένα μεσάνυχτα μετακινείται το δωμάτιο μου σ' όλη τη γει-
τονιά και φέγγει σαν σμαράγδι. Κάποιος μέσα του ψάχνει - κι η
αλήθεια ολοένα του ξεφεύγει. Που να το φανταστεί ότι αυτή βρί-
σκεται πιο χαμηλά
Πολύ πιο χαμηλά
Ότι έχει ο θάνατος την δικιά του Ερυθρά θάλασσα.

ΣΑΒΒΑΤΟ. 11
Βγήκα για νέες πληγές
πάνω από τις παλαιές να επιπλέουν σαν νούφαρα

(Στην αρχαία εκείνη θάλασσα που εγνώριζα
Τώρα θα 'χει βουλιάξει ο κόσμος
με τα δύο του λοξά κατάρτια έξω απ' το νερό
Κι εγώ, σαν να 'μαι αληθινός, θα γράφω ακόμη).

ΣΑΒΒΑΤΟ, 11 β
Σταματημένος όλη νύχτα μες στον ύπνο
σαν παλαιό αυτοκίνητο με χαλασμένα φώτα
έλαχε μες στα σκοτεινά πάλι να πιάσω
κινήσεις των ανθρώπων τόσο ακατανόητες
όσο κι εκείνες που 'βλεπα γύρω μου
χρόνους και χρόνους μιαν ολόκληρη ζωή:
«Το μυστήριο της μαυροφόρας» αίφνης ή
«Τον βουβό με την κερένια κούκλα»
«Τις τελευταίες μέρες της Πομπηίας» εάν όχι
και - σε πρώτη προβολή - «Το φιλί του θανάτου».

ΚΥΡΙΑΚΗ, 12
Μνήμη του Μεμά
Κατέβηκα στον περίβολο με τις τριανταφυλλιές πλάκες, τ' αγριό-
χορτα και την πυροστιά στη μέση αναμμένη σαν σε θυσία.
Εντελώς άξαφνα φάνηκε στον αέρα μια βοϊδοκεφαλή ανθοστόλι-
στη, που πάλι, μεμιάς, εχάθη.
Θα 'κανε λάθος αιώνα.
Ύστερα φάνηκε το φορτηγό με τα χρειώδη της Μονής κι ο πάτερ
Ισίδωρος κρατώντας το πιατέλο με τα κόλλυβα.

ΤΕΤΑΡΤΗ, 15
Προχωρώ μέσ' από πέτρινα κεριά και γυναίκες που κρατάν μισο-
φέγγαρα, Ο Θεός λείπει. Αυτός ο κήπος δεν έχει τέλος και κανείς
δεν ξέρει τι τον περιμένει.

Κάθε όνομα φέγγει για λίγο μες στα σκοτεινά κι υστέρα σβήνει και
χάνεται.

ΤΕΤΑΡΤΗ, 15 β
Άνοιγε τον αέρα του κήπου κι έβλεπες τα μαλλιά της να φεύγουν
αριστερά. Ύστερα μετατοπιζότανε πάνω στο τέμπλο, λυπημένη,
κρατώντας στην αγκαλιά της πολλές μικρές άσπρες φλόγες.

Ήταν μια εποχή γεμάτη επαναστάσεις, ξεσηκωμούς, αίματα. Θα
'λεγες ότι μόνη αυτή συντηρούσε τη διάρκεια των πραγμάτων από
μακριά.
Όμως από κοντά ήταν απλώς μια ωραία γυναίκα που μύριζε κήπο.

ΤΕΤΑΡΤΗ, 15 γ
Ανεβαίνω το μαλακό χώμα της, φτάνω στην κορυφή και δένω τα
μαλλιά της πίσω με κλώνους.
Ύστερα κάνω το σταυρό μου.
Τότε χτυπά η καμπάνα και στα βλέφαρα της εμφανίζεται το πρώτο
εφετινό δάκρυ.
Θα μπορούσε να 'ναι κάτι υπέροχο.

ΠΕΜΠΤΗ, 16
Σ' όλους το ψιλόβροχο κάτι λέει. Σ' εμένα τίποτα. Σφάλισα τα τζά-
μια κι άρχισα να καλώ αλφαβητικά: τον Άγγελο της Αστυπάλαιας·
τη Βρισηίδα· τα Γαυγάμηλα· τον δούλο του Κριναγόρα· τον Ελλή-
σποντο· τα Ζαγόρια· τον Ηλία τον Προφήτη· τον Θεόδωρο νεομάρ-
τυρα Μυτιλήνης· την Ισσό· τον Κωνσταντίνο Παλαιολόγο· τη
Λαΐδα· τον μαστρ'- Αντώνη· τον Νικία· την ξέρα της Αγίας Πελα-
γίας· τον Όμηρο (μαζί με ολόκληρη την Ιλιάδα του)· τους Πελα-
σγούς· τη Ρωξάννη· τη Σθενελαΐδα· τα Ταταύλα· τον Ίβυκο (ερωτο-
μανέστατο)· τη Φαιστό· τις Χοηφόρες· τα Ψαρά· και τον Ωριγένη.
Ξημερώθηκα έχοντας διατρέξει την ιστορία του θανάτου της Ιστο-
ρίας ή μάλλον την ιστορία της Ιστορίας του Θανάτου (και αυτό δεν
είναι λογοπαίγνιο).

ΣΑΒΒΑΤΟ, 18
Ακόμη βρέχει. Αιωνίως φαίνεται θα βρέχει. Κι αιωνίως θα κυκλο-
φορώ με μιαν ομπρέλα ψάχνοντας για μια πολίχνη ροζ γεμάτη
ωραία υπαίθρια ζαχαροπλαστεία.

ΣΑΒΒΑΤΟ. 18 β
Βάρος της τρυφεράδας τ' ουρανού
μετά που εβρόντησε και ξεκινά ο σαλίγκαρος.
Κομμάτια σπίτια που επιπλέουν, μπαλκόνια με μπροστά
το κοντάρι τους, ο αέρας.
Γεγονός είναι ο θάνατος που επίκειται
φορτωμένος κάτι ευτυχίες παλιές
κι εκείνη την πολύ γνωστή (που λευκάνθηκε στις άγριες
ερημιές) απελπισία.

ΣΑΒΒΑΤΟ. 18 γ
Κάθομαι ώρες και κοιτάζω το νερό στις πλάκες ώσπου, τέλος, γίνε-
ται πρόσωπο που μου μοιάζει και φέγγει απ' όλη την περασμένη
μου ζωή.

ΚΥΡΙΑΚΗ, 19
Γαλήνη σαν της Κυριακής που λείπουνε όλοι
σ' ένα δωμάτιο που του αφαίρεσα τα αισθήματα.
Πλανιέται κάποια πιθανότητα θανάτου
υπέροχου με σκαλιστές επάνω στο γυαλί ορχιδέες.
Βοή σε απόσταση μηνών ακόμη, αλλά
διακρίνονται ήδη τα ρουθούνια κόκκινα που πολύ
θέλουν ποτέ πια να μην είσαι.

ΚΥΡΙΑΚΗ, 19 β
Φτάνοντας το βαπόρι μεγάλωσε κι έφραξε το λιμάνι. Καμιά κίνηση
στα καταστρώματα. Ίσως να μεταφέρει τα καινούρια μεσάνυχτα,
συμπαγή και συσκευασμένα. Ίσως και μια μόνο ψυχή, λεπτή σαν
καπνό και αναγνωρίσιμη από την οσμή του καμένου.
Όπως και να 'ναι, υπάρχουν πολλά ζώα που δεν έσωσε ακόμη να
βγουν από την Κιβωτό και δείχνουν αδημονία. Ως και το πλήθος
που κατακλύζει το μουράγιο και ρίχνει ανήσυχα βλέμματα, σιγά
σιγά συνειδητοποιεί ότι το παν εξαρτάται από μια στιγμή -
τη στιγμή ακριβώς που, μόλις πας να την αδράξεις, χάνεται.

ΚΥΡΙΑΚΗ. 19 γ
Άσπρα σπασμένα τ' ουρανού μέσα στη νύχτα
πάω μ' από κοντά τον σκύλο της σελήνης μου.
Κάποιος άγνωστος Γαβριήλ μου κάνει νοήματα
-Σύμφωνοι, θα πεθάνουμε όλοι μας· άλλα προς τι;

Ψηλά κοιτάω σαν άστρο το βορινό παράθυρο
που το ξεχάσανε ανοιχτό και μ' αναμμένο φως.
Οι άλλοι κοιμούνται ή προσωρινά ή αιώνια
ύπτιοι, με το πρόσωπο ακάλυπτο στον ουρανό.
Πάω μ' από κοντά τις μετρημένες μέρες μου
-Σύμφωνοι, ναι· αλλ' η ζωή αυτή δεν έχει τέλος...

«ΤΕΤΑΡΤΗ, 15

ΠΡΟΧΩΡΩ ΜΕΣ’ ΑΠΟ ΠΕΤΡΙΝΑ κεριά και γυναίκες πού

κρατάν μισοφέγγαρα. Ο Θεός λείπει. Αυτός ο κήπος

δεν έχει τέλος και κανείς δεν ξέρει τί τον περιμένει.

Κάθε όνομα φέγγει για λίγο μές στα σκοτεινά κι ύστερα σβήνει χάνεται.»

Γυναίκες, Eduardo Galeano

Ο αδελφός της διοργάνωσε μία έκθεση με τα έργα της το 1951, η οποία δεν γνώρισε ιδιαίτερη επιτυχία. Χρειάστηκαν να περάσουν άλλες τρεις δεκαετίες για να εκτιμηθεί το έργο της. Επιτέλους το 1984, τα γλυπτά της εκτέθηκαν στο μουσείο Ροντέν και το όνομά της έγινε γνωστό παγκοσμίως. Της Αθηνάς Τζίμα...

Διαβάστε όλο το άρθρο: http://www.mixanitouxronou.gr/i-gineka-gliptria-pou-prospathise-na-spasi-to-andriko-katestimeno-stin-techni-trelathike-ke-i-ikogenia-tis-tin-egkatelipse-se-psichiatrio-i-kamil-klontel-pethane-meta-apo-30-chronia-egklismou/

 

«Γυναίκες»… Το κύκνειο άσμα του μεγάλου Ουρουγουανού συγγραφέα Εδουάρδο Γκαλεάνο, ενός ποιητή της μνήμης, ο οποίος έφυγε από τη ζωή τον Απρίλη του 2015, είναι ένας ύμνος στη γυναίκα. Πρόκειται για μια ανθολογία που την επεξεργάστηκε ο ίδιος ο συγγραφέας -δεν πρόλαβε να τη δει τυπωμένη- με κείμενα επιλεγμένα από έργα του που καλύπτουν ένα χρονολογικό φάσμα σαράντα περίπου χρόνων λογοτεχνικής δημιουργίας, από το «Vagamundo» (1973), τη «Μνήμη της φωτιάς» (1982), το «Βιβλίο των εναγκαλισμών» (1989), «Οι λέξεις ταξιδεύουν» (1993), «Ένας κόσμος ανάποδα» (1998), ώς τους «Καθρέφτες» (2008) και το «Οι μέρες αφηγούνται» (2012). Δεν πρόκειται για μια απλή, άτακτη παράθεση κειμένων, αλλά για μια οργανωμένη σύνθεση που αποσκοπεί στο να αναδείξει τις πολυποίκιλες όψεις του γυναικείου φύλου αλλά και να επιβεβαιώσει πόσο κεντρική θέση κατείχε
η γυναίκα στη σκέψη και το έργο του σπουδαίου Ουρουγουανού.

Οι «Γυναίκες» είναι ο ύστατος αποχαιρετισμός του Εδουάρδο Γκαλεάνο στους αναγνώστες του, αποχαιρετισμός εσπευσμένος, μια και ο ίδιος δεν πρόλαβε να δει τυπωμένο το βιβλίο του πριν φύγει από τούτο τον κόσμο. Πρόλαβε τουλάχιστον να ετοιμάσει αυτή την ανθολογία – φόρο τιμής στη Γυναίκα, που τόσο κεντρική θέση είχε στη σκέψη, στο έργο και στη ζωή του γενικότερα. Με τη χαρακτηριστική του ποιητική πρόζα, μιλάει για γυναίκες που άφησαν το δικό τους στίγμα στην ιστορία, ανασύρει από τη λήθη συλλογικά κατορθώματα γυναικών, μιλάει για τις ρίζες του μισογυνισμού, για γυναίκες που αψήφησαν την κυρίαρχη ανδρική ερμηνεία της πραγματικότητας. Και όπως η γυναίκα με την οποία ξεκινά το βιβλίο, η Σεχραζάντ από τις «Χίλιες και μια νύχτες», αφηγείται ιστορίες στον βασιλιά για να μην τη σκοτώσει, έτσι και ο Γκαλεάνο, ένας μάγος της γλώσσας, αφηγείται τις ιστορίες του για να μην αφήσουμε τη μνήμη να πεθάνει, γιατί η μνήμη χτίζει το μέλλον.

Μετ: Ισμήνη Κανσή, Εκδ. Πάπυρος
Εδουάρδο Γκαλεάνο, από τους πιο σημαντικούς, κατά τη γνώμη μας, συγγραφείς της σύγχρονης Λατινικής Αμερικής. Δεινός χειριστής της γλώσσας, με καταβολές στο μαγικό ρεαλισμό, αλλά χωρίς να ορίζεται από αυτόν, ο Γκαλεάνο βυθίστηκε στους λατινοαμερικάνικους μύθους έχοντας πάντοτε σαν πρόταγμα το πολιτικό διακύβευμα που δεν ήταν άλλο από την αντίσταση και την απελευθέρωση των λαών της ηπείρου του. Και αυτό το εξέφρασε με πράξεις, μέσω της δημοσιογραφίας, του ακτιβισμού και των δοκιμίων  του.

Πέρα από τις γνωστές τεχνοτροπίες, οι δουλειές του Γκαλεάνο συνδυάζουν έξοχα  το μυθιστόρημα, την ιστορία, την πολιτική ανάλυση και  το δημοσιογραφικό ρεπορτάζ στα όρια του ντοκιμαντέρ. Όπως δήλωσε κάποτε: «είμαι ένας συγγραφέας που θα ήθελε να συνεισφέρει στη διάσωση της κλεμμένης μνήμης όλης της Αμερικής, αλλά πάνω από όλα της Λατινικής Αμερικής, πατρίδας περιφρονημένης και αγαπητής». Σταθμοί στην πορεία του ήταν βιβλία του  όπως, “Οι ανοιχτές φλέβες της Λατινικής Αμερικής” (1971), «Ένας κόσμος ανάποδα (1998) -η περίφημη τριλογία, «Μνήμες φωτιάς» (1982-1986) και οι «Καθρέφτες-Μία σχεδόν παγκόσμια ιστορία» (2008). Φυλακίσθηκε και εξορίσθηκε από το τους πραξικοπηματίες της Ουρουγουάης και κατέφυγε στην Αργεντινή, αλλά, καθώς η χούντα του Βιντέλα έρχεται με βία στην εξουσία αναγκάζεται βρίσκεται αυτόματα στη λίστα αυτών που αντιμετωπίζουν το εκτελεστικό απόσπασμα. Μετοικεί στην Ισπανία και επιστρέφει στην πατρίδα του με την έλευση της κοινοβουλευτικής δημοκρατίας στα μέσα του ΄80. Το 2004 στηρίζει το “Frente Amplio” (Ευρύ Μέτωπο) των Βάσκες και Μουχίκα.

Λάτρης των γυναικών, νυμφεύθηκε τρεις φορές και έγραψε πολλά και όμορφα για το λεγόμενο ασθενές φύλο. Λίγο πριν πεθάνει και έχοντας συνείδηση του μοιραίου, ο Γκαλεάνο θέλησε να μιλήσει για αυτές που πιο πολύ αγάπησε, μαζί με την Λατινική Αμερική -τις mujeres. Οι «Γυναίκες» αποτελούν θησαύρισμα από όσα κατά καιρούς είχε γράψει σε διάφορα βιβλία του. Βεβαίως, εδώ όλα τα πορτρέτα επιλέγονται και καλύπτουν ένα χρονικό διάστημα σαράντα χρόνων, από το “Vagamundo” (1973), τη “Μνήμη της φωτιάς” (1982), το “Βιβλίο των εναγκαλισμών” (1989)- “Οι λέξεις ταξιδεύουν” (1993), “Ένας κόσμος ανάποδα” (1998)- έως τους “Καθρέφτες” (2008) και το “Οι μέρες αφηγούνται” (2012).

Καθόλου τυχαίο πως διάλεξε σαν «αποχαιρετιστήριο» έργο διάφορα πρόσωπα της Γυναίκας γι’ αυτό και δεν τοποθετεί απλά δίπλα-δίπλα διάφορα κείμενα αναφοράς  σε αυτήν, αλλά σκηνοθετεί με μαεστρία, ήτοι ανασυνθέτει, παλιότερα γραφτά του με απώτερο σκοπό να προβάλει τις απογόνους της Εύας, έμπλεος θαυμασμού και δέους για αυτές.  Ο γοητευμένος Γκαλεάνο αφηγείται σαν άλλος παραμυθάς ιστορίες για σπουδαίες περσόνες που έγραψαν με τον έναν ή τον άλλον τρόπο ιστορία όπως η Σεχραζάντ, η Λουίζ Μισέλ της Παρισινής Κομμούνας, η Εβίτα, η Ισπανίδα κομμουνίστρια Ματίλντε Λάντα, η Μπέσι Σμιθ, η Ζοζεφίνα Μπέικερ, η μαθηματικός Υπατία, η Ρίτα Χέιγουορθ, η μεξικάνα πόρνη Λέλια, η Σαπφώ, η Έμα Γκόλντμαν και δεκάδες άλλες που παρελαύνουν στις σελίδες του Γκαλεάνο. Πέρα από την γενναιότητα και τον ηρωισμό τους αναφορές κάνει στις διάφορες εκδοχές του  φαλλοκρατισμού  και πώς αυτές οι θηλυκές μορφές αμφισβήτησαν, η καθεμιά με την στάση της, τον τρόπο που οι άνδρες επέβαλλαν στο άλλο μισό του ουρανού τις δικές τους αλήθειες.

Καλύτερος επίλογος για τις «Γυναίκες» δεν μπορεί να υπάρξει άλλος από τα ίδια τα γραφόμενα του Γκαλεάνο: «Η Χίλντεργκαρντ του Μπίνγκεν πίστευε ‘πως  το αίμα που λεκιάζει είναι το αίμα του πολέμου και όχι της περιόδου’ και παρότρυνε ανοιχτά τις γυναίκες να νιώθουν ευτυχισμένες που γεννήθηκαν γυναίκες… Η ηγουμένη Χίλντεγκαρντ, πουριτανή παρθένα με αυστηρές αρχές, ισχυριζόταν, με πρωτοφανείς γνώσεις, πως στον έρωτα η ευχαρίστηση της γυναίκας είναι μεγαλύτερη και περισσότερο έντονη  από εκείνη του άνδρα: ‘Στη γυναίκα, είναι όπως ο ήλιος, που με τις απαλές του ακτίνες ζεσταίνει τη γη και την κάνει να καρποφορεί’. Έναν αιώνα πριν από την Χίλντεγκαρντ, ο γνωστός Πέρσης γιατρός Αβικέννας είχε περιλάβει στις Γενικές αρχές του μια λεπτομερή περιγραφή του γυναικείου οργασμού, ‘από τη στιγμή που τα μάτια της γίνονται κόκκινα, η αναπνοή της γρηγορότερη, κι αρχίζει να τραυλίζει’. Καθώς η ευχαρίστηση ήταν ανδρική υπόθεση, οι ευρωπαϊκές μεταφράσεις του έργου του Αβικέννα παρέλειψαν τη σελίδα».

ΠΗΓΗ

Τρία αποσπάσματα από το βιβλίο “Γυναίκες” του Εδουάρδο Γκαλεάνο

Επικίνδυνο να δημοσιεύεις

Το 2004 η κυβέρνηση της Γουατεμάλας έσπασε για πρώτη φορά την παράδοση της ατιμωρησίας, και αναγνώρισε επισήμως ότι η Μίρνα Μακ είχε δολοφονηθεί κατόπιν εντολής του προέδρου της χώρας.
Το έγκλημα της Μίρνας ήταν μια απαγορευμένη έρευνα.
Παρά τις απειλές, είχε εισχωρήσει στις ζούγκλες και τα βουνά όπου οι Ινδιάνοι που είχαν επιζήσει από τις επιδρομές του στρατου περιπλανιόντουσαν εξόριστοι στην ίδια τους τη γη. Και είχε καταγράψει τις φωνές τους.
Το 1989, σε ένα συνέδριο κοινωνικών επιστημών, ένας ανθρωπολόγος από τις Ηνωμένες Πολιτείες είχε παραπονεθεί για την πίεση που ασκούν τα πανεπιστήμια για συνεχείς δημοσιεύσεις:
«Στη χώρα μου», είπε, «αν δ εν δημοσιεύεις, θεωρείσαι νεκρός».
Και η Μίρνα είχε πει:
«Στη χώρα μου, θεωρείσαι νεκρός αν τυχόν δημοσιεύσεις.»
Εκείνη είχε δημοσιεύσει.
Τη σκότωσαν με απανωτές μαχαιριές.

***

Το ντουέτο

Η κιθάρα και η Βιολέτα Πάρα, είχαν μεγαλώσει μαζί.
Όταν η μια καλούσε, η άλλη ερχόταν αμέσως.
Η κιθάρα κι εκείνη γελούσαν, έκλαιγαν, ρωτούσαν η μια την άλλη, πίστευαν η μία στην άλλη.
Η κιθάρα είχε μια τρύπα στο στήθος.
Το ίδιο κι εκείνη.
Στις 5 Φεβρουαρίου του 1967 η κιθάρα φώναξε, αλλά η Βιολέτα δεν φάνηκε.
Δεν ξαναφάνηκε ποτέ.

***

Καμίγ Κλοντέλ

«Η οικογένεια αποφάνθηκε πως είναι τρελή και την έκλεισε στο τρελοκομείο.

Η Καμίγ Κλοντέλ πέρασε έγκλειστη εκεί μέσα τα τελευταία τριάντα χρόνια της ζωής της. Για το καλό της, είπαν.
Στο τρελοκομείο, μια παγωμένη φυλακή, αρνήθηκε να ζωγραφίσει και να καταπιαστεί με τη γλυπτική.
Η μητέρα και η αδερφή της δεν την επισκέφθηκαν ποτέ.
Καμιά φορά ερχόταν να τη δει ο αδερφός της Πολ, ο μουσικός.
Όταν η αμαρτωλή Καμίγ πέθανε, κανείς δεν πήγε να πάρει τη σορό της.
Ο κόσμος άργησε πολλά χρόνια μέχρι να ανακαλύψει ότι η Καμίγ δεν ήταν μόνο η ταπεινωμένη ερωμένη του Ογκίστ Ροντέν.
Σχεδόν μισό αιώνα μετά τον θάνατό της, τα έργα της αναστήθηκαν, ταξίδεψαν κι άφησαν τον κόσμο άναυδο: μπρούντζος που χορεύει, μάρμαρο που κλαίει, πέτρα που αγαπάει. Στο Τόκιο, οι τυφλοί ζήτησαν την άδεια να αγγίξουν τα γλυπτά της. Τα ακούμπησαν. Είπαν πως τα αγάλματα ανέπνεαν.»

Eduardo Galeano | Γυναίκες | μτφρ.: Ισμήνη Κανσή | εκδόσεις Πάπυρος

«Κοιτάξτε. Στη γλώσσα γουαρανί «νιε ε» σημαίνει «λέξη», αλλά και «ψυχή». Οι Ινδιάνοι Γουαρανί πιστεύουν πως όσοι λένε ψέματα ή σπαταλάνε τις λέξεις προδίδουντην ψυχή».

«Γράφω σε μια γλώσσα που σκέφτεται με τις αισθήσεις, μια γλώσσα sentipensante. Είναι μια λέξη που μου τη δίδαξαν οι ψαράδες της κολομβιάνικης ακτής στην Καραϊβική και εξηγεί γιατί δεν θέλω να με αποκαλούν «διανοούμενο».

Διότι νιώθω πως μεταμορφώνομαι σε ένα κεφάλι δίχως σώμα -μια όχι και πολύ ευχάριστη κατάσταση- και πως η λογική και η συγκίνησή μου υποχρεώνονται να πάρουν διαζύγιο η μία από την άλλη.

Θεωρείται διανοούμενος αυτός που είναι ικανός να γνωρίζει, εγώ όμως προτιμώ εκείνον που είναι ικανός να καταλαβαίνει. Καλλιεργημένος άνθρωπος δεν είναι εκείνος που συσσωρεύει γνώση, διότι τότε κανείς δεν θα ήταν πιο καλλιεργημένος από έναν υπολογιστή.

Καλλιεργημένος είναι αυτός που ξέρει πώς να ακούει τις χίλιες και μία φωνές του φυσικού κόσμου του οποίου είμαστε μέρη. Προκειμένου να μιλήσω, εγώ ακούω. Συλλέγω λέξεις τις οποίες επιστρέφω με τον δικό μου τρόπο, στον κόσμο από τον οποίο προέρχονται» έλεγε στο Monthly Review, σε μια από τις σπάνιες μεγάλες συνεντεύξεις του (2008)
ΠΗΓΗ                       

Charles Baudelaire- Σαρλ Μπωντλαίρ, Τα Δώρα της Σελήνης

Η Σελήνη, που είναι η παραξενιά η ίδια, κοίταξε από το παράθυρο την ώρα που κοιμόσουν στην κούνια σου και είπε στον εαυτό της : “Αυτό το παιδί μ’ αρέσει”.

Και κατέβηκε με μαλακές κινήσεις τη συννεφένια σκάλα της και πέρασε αθόρυβα ανάμεσα απ’ τα τζάμια. Έπειτα απλώθηκε πάνω σου με την απαλή τρυφερότητα μιας μητέρας και απόθεσε τα χρώματά της πάνω στο πρόσωπό σου. Οι κόρες των ματιών σου έμειναν πράσινες, και τα μάγουλά σου ασυνήθιστα χλωμά. Κοιτάζοντας με θαυμασμό αυτή την επισκέπτρια τα μάτια σου μεγάλωσαν τόσο παράξενα και σου έσφιξε τόσο τρυφερά το στήθος, που σου ‘μείνε για πάντα η επιθυμία για δάκρυα.

Ωστόσο, μέσα στο ξέσπασμα της χαράς της, η Σελήνη γέμιζε όλο το δωμάτιο σα μια φωσφορική ατμόσφαιρα, σαν ένα λαμπερό ψάρι. Και όλο αυτό το ζωντανό φως σκεπτόταν και έλεγε: “Θα υποστείς αιώνια την επιρροή του φιλιού μου. Θα ‘σαι όμορφη με το δικό μου τρόπο. Θα αγαπήσεις αυτό που αγαπώ και αυτό που μ’ αγαπά: το νερό, τα σύννεφα, τη σιωπή και τη νύχτα, την απέραντη και πράσινη θάλασσα· το άμορφο και χιλιόμορφο νερό· τον τόπο όπου δε θα πάς· τον εραστή πού δε θα γνωρίσεις· τα τερατόμορφα λουλούδια· τα αρώματα πού φέρνουν παραλήρημα· τις γάτες που λιγώνονται πάνω στα πιάνα και που βογκούν σα γυναίκες, με μια βραχνή και γλυκιά φωνή!

Και θα αγαπηθείς από τους εραστές μου, θα θαυμαστείς από τους θαυμαστές μου. Θα είσαι η βασίλισσα των ανθρώπων που ‘χουν πράσινα μάτια, που τους έσφιξα κι αυτών το στήθος μέσ’ στα νυχτερινά χάδια μου· αυτών πού αγαπούν τη θάλασσα, την απέραντη, ταραγμένη και πράσινη θάλασσα, το άμορφο και χιλιόμορφο νερό, τον τόπο πού δεν βρίσκονται, τη γυναίκα πού δεν ξέρουν, τα σκυθρωπά λουλούδια που μοιάζουν με λιβανιστήρια μιας άγνωστης θρησκείας, τα αρώματα που παραλύουν τη θέληση, και τα άγρια και ηδονικά ζώα πού είναι τα σύμβολα της τρέλας τους”.

Γι’ αυτό, καταραμένο αγαπημένο χαϊδεμένο παιδί, είμαι τώρα ξαπλωμένος στα πόδια σου, ψάχνοντας σ’ όλο σου το πρόσωπο την αντανάκλαση της φοβερής Θεότητας, της μοιραίας νονάς σου, της δηλητηριάστριας παραμάνας όλων των φεγγαροπαρμένων.

Σαρλ Μπωντλαίρ, Τα Δώρα της Σελήνης, 20 Πεζά Ποιήματα, μτφρ.: Εύα Μυλωνά, εκδόσεις Ίκαρος

Sorrows Of The Moon-Charles Baudelaire

Tonight the moon dreams in a deeper languidness,
And, like a beauty on her cushions, lies at rest;
While drifting off to sleep, a tentative caress
Seeks, with a gentle hand, the contour of her breast;

As on a crest above her silken avalanche,
Dying, she yields herself to an unending swoon,
And sees a pallid vision everywhere she’d glance,
In the azure sky where blossoms have been strewn.

When sometime, in her weariness, upon her sphere
She might permit herself to sheda furtive tear,
A poet of great piety, a foe of sleep,

Catches in the hollow of his hand that tear,
An opal fragment, iridescent as a star;
Within his heart, far from the sun, it’s buried deep.

Charles Baudelaire, «Η θλίψη της σελήνης»

 Απόψε πιο τεμπέλικα νειρεύεται η σελήνη,
σαν την ωραία που ξάπλωσε σε μαξιλάρια πλήθη,
και μ' ένα χέρι ανάλαφρο και μ' αμεριμνοσύνη
χαϊδεύεται πριν κοιμηθεί τριγύρω από τα στήθη.

Στων απαλών χιονόσφαιρων την ατλαζένια πλάτη,
σ' έκστασες παραδίνεται βαθειές, ξεψυχισμένη.
Και στα κατάσπρα οράματα περιπλανά το μάτι
που το καθένα ως άνθισμα στον ουρανό ανεβαίνει.

Στην οκνηρή της αθυμιά, στη σφαίρα αυτή κι αν λάχει,
ν' αφίσει κάποιο δάκρυ της κρυφό ν' αργοκυλήσει,
ένας ποιητής ευλαβικός που έχει στον ύπνο αμάχη
Αυτό το δάκρυ το χλωμό στη φούχτα θα το κλείσει
όπου ιριδοφεγγοβολά σαν οπαλιού κομμάτι
Και θα το κρύψει στην καρδιά μακρυά αφ' του ήλιου το μάτι.

Αρχέγονα πάθη

Στη μήτρα της νύχτας 

γονιμοποίησε το σπέρμα του

 ο 'Ερωτας 

'Ηρθαν οι μύστες

 χωρίς περιττά στολίδια

την αλήθεια να διαφυλάξουν

 εξαγνίζοντας στο βωμό του ''δαίμονα''
όλα τα αρχέγονα πάθη

που ''κατακαίνε'' τα σωθικά τους .

 

Λίγο πριν το πρώτο φως του Αυγερινού 

ντύθηκαν την κόκκινη βασιλική πορφύρα

 κι έκρυψαν βαθιά στο χώμα

 το σπόρο της ''άμωμης σύλληψης''
(Μαρία Λαμπράκη)

Τα μυστήρια του χρόνου

Ο χρόνος είναι

'Ενα απο τα μεγαλύτερα μυστήρια του σύμπαντος. Δεν υπάρχει ανθρώπινο πλάσμα που να έχει περπατήσει σ'αυτόν τον κόσμο και να μην έχει αναρωτηθεί σχετικά με τη φύση και τα παράδοξα του χρόνου.

Ερωτήματα όπως :''τι είναι χρόνος''; ''υπάρχει πραγματικά ο χρόνος'';  ''πότε ξεκίνησε και πότε θα τελειώσει''; ''μπορούμε να ταξιδέψουμε στο χρόνο''; βασάνιζαν το μυαλό των ανθρώπων απο την αυγή της ιστορίας.

Τα ίδια ερωτήματα  κι ακόμη περισσότερα βασάνιζαν και βασανίζουν τα μυαλά των συγγραφέων, που επιχείρησαν ο καθένας με το δικό του τρόπο να ρίξουν ''κάποιο φως'' στα μυστήρια του χρόνου. 

Μας μίλησαν -για χρονικά παράδοξα και μαύρες τρύπες, ταξίδια στο χρόνο και χρονοπύλες, χρονοταξιδιώτες και ναυάγια του χρόνου, κβαντική τηλεμεταφορά, βιορυθμούς, συμπτώσεις και συγχρονικότητα, άγνωστα ημερολόγια και χρονολογικές απάτες.

Αν απαρνηθούμε για λίγο τις όποιες θέσεις, απόψεις, θεωρίες, τις διανοητικές μας ''άγκυρες'',  δεν θα αργήσουμε να καταλάβουμε πως: ''ο χρόνος είναι παιδί που παίζει, κι εμείς είμαστε το παιχνίδι του''(Gi..ψυχεδελικός καλλιτέχνης).

Τι είναι ο χρόνος;

Εχουν γίνει εικασίες, υποθέσεις και στοχαστικές δηλώσεις πάνω στο ζήτημα, αλλά η ουσία παραμένει άγνωστη.

'Ισως, το μόνο που έχουμε, είναι η εμπειρία του περάσματος του χρόνου, τον βιώνουμε, βλέπουμε στον καθρέπτη τα σημάδια του, αλλά ο χρόνος παραμένει το υπέρτατο Αίνιγμα των Αιώνων.

Πολλές απόψεις και ιδέες ακούστηκαν μέσα στους αιώνες.

Ο Αριστοτέλης έδωσε αυτόν τον ορισμό:''Τούτο γαρ εστίν ο χρόνος, αριθμός κινήσεως κατά το πρότερον και το ύστερον'' - Ο χρόνος είναι ο αριθμός(μέτρο /ρυθμός)της κίνησης ως προς το παρόν, και το μέλλον, ή ''Ο χρόνος είναι το μέτρο της κίνησης απο το πριν, στο μετά, ενώ σημείωνε ό,τι: ''είναι φανερό πως χωρίς κίνησης, μεταβολή, δεν υπάρχει χρόνος''

'Αλλοι πάλι κατέφυγαν σε μη απάντηση.''Αν κάποιος με ρωτούσε (θα του έλεγα) τον γνωρίζω αλλά αν μου ζητούσε να τον εξηγήσω, θα έλεγα, θα έλεγα δεν μπορώ''(Αυγουστίνος) .

Μια ενδιαφέρουσα άποψη διατύπωσε ο γνωστός ερευνητής κ Γ.Ν Μπαλάνος στο βιβλίο του ''Οι Αμμοι του χρόνου'' λέγοντας ''ο χρόνος είναι η συνδετική ύλη των γεγονότων'' ενώ άλλοι βλέποντας το ζήτημα από μια αντίθετη γωνιά, είπαν ό,τι:''O χρόνος είναι αυτό που διαχωρίζει τα γεγονότα''.

Ο Χρήστος Ζ.Κώνστας -συγγραφέας-αναφέρει:Δυστυχώς απο τους πολλούς ορισμούς που δόθηκαν, όσο έξυπνοι και βαθυστόχαστοι κι αν ακούγονται, τελικά κανένας -μέχρι τώρα- δεν αποδείχτηκε απόλυτα ικανοποιητικός.  'Ετσι, το γεγονός παρέμεινε ''μυστήριο'' δεν είμαστε καθόλου σίγουροι, τι είναι χρόνος.

Σ'ένα πράγμα βέβαια συμφωνούμε όλοι:Μπροστά σ' ένα καθρέπτη ο χρόνος αποδεικνύεται ο ''Μεγάλος μπελάς'' 

Σε κάθε περίπτωση, επιστήμη,και η ζωή συμφωνούν για ένα τουλάχιστον πράγμα.  Ο Χρόνος είναι σχετικός.

Μήπως ''τελικά '' ο χρόνος είναι προσωπική υπόθεση; είναι οι αναμνήσεις μας;

Ο Λουί Αραγκόν αναφέρει :''...Ο Χρόνος είμαστε εμείς αγαπημένη μου..Εγώ-Εσύ-όταν σε κοιτάζω στα μάτια''.

Αρχή χρόνου ''ξανά''

Ο Φιλόσοφος των επιστημών από τους σημαντικότερους του 20ού αιώνα, Michel Serres (αναγνωρίζεται ως ένας από τους ανανεωτές της γαλλικής επιστημολογίας), το 1969 έγραψε:"Στο εξής όλος ο κόσμος θα έχει ένα ρολόι, αλλά κανείς δε θα έχει χρόνο''.

Ανταλλάξτε το ένα με το άλλο.

Γιατί  όταν ο χρόνος γίνεται στιγμή

Ζεις την αιωνιότητα.

Frida Kahlo-Βιογραφία, πίνακες ζωγραφικής, φωτογραφικό υλικό

Αυτός ο πίνακας, Self Portrait in a Velvet Dress ,1926 είναι ένα από τα πρώτα πορτρέτα της Frida Kahlo. Αυτό το πορτρέτο υπονοούσε τη συναισθηματική ένταση καθώς και την εμφάνιση με άλλους πίνακές της. Αυτόν τον πίνακα χρησιμοποίησε ως ένδειξη αγάπης για να ανακτήσει τη στοργή από τον εραστή της. Άρχισε να δουλεύει πάνω σε αυτόν τον πίνακα στα τέλη του καλοκαιριού του 1926, όταν η σχέση της με τον Αλεχάντρο γίνεται άσχημη επειδή ο Αλεχάντρο πιστεύει ότι είναι πολύ φιλελεύθερη. Του έγραψε γράμματα και του υποσχέθηκε ότι θα είναι καλύτερος άνθρωπος για να του αξίζει. Και όταν τελείωσε αυτό το πορτρέτο τον Σεπτέμβριο του 1926 έγραψε ένα γράμμα στον Αλεχάντρο : "Σε λίγες μέρες το πορτρέτο θα είναι στο σπίτι σας. Συγχωρέστε με που το έστειλα χωρίς πλαίσιο. Σας παρακαλώ να το βάλετε σε ένα χαμηλό μέρος όπου μπορείτε μπορείς να το δεις σαν να με κοιτούσες».

Σε αυτή την αυτοπροσωπογραφία, η Φρίντα φορούσε ένα βελούδινο φόρεμα κόκκινου κρασιού και μοιάζει με πριγκίπισσα σε αυτό. Το έστειλε στον Αλεχάντρο και ελπίζει να την έχει στο μυαλό του. Αυτός ο πίνακας λειτούργησε: αφού ο Αλεχάντρο έλαβε αυτόν τον πόνο, επέστρεψαν για να είναι ξανά μαζί. Έφυγε όμως για την Ευρώπη τον Μάρτιο του 1927 γιατί οι γονείς του δεν θέλουν να είναι μαζί με τη Φρίντα. Έγραψε πολλά γράμματα αφότου είναι χώρια και σε αυτά τα γράμματα αποκαλεί τον εαυτό της με το αυτοπορτρέτο της με βελούδινο φόρεμα, αποκαλώντας το "ο Μποτιτσέλι σου". Έγραψε αυτό: "Άλεξ, το "Μποτιτσέλι" σου έχει επίσης στεναχωρηθεί πολύ , αλλά της είπα ότι μέχρι να επιστρέψεις, θα πρέπει να είναι η «κοιμισμένη». παρόλα αυτά σε θυμάται πάντα."
Και σε λίγους μήνες που τον περίμενε να επιστρέψει στο Μεξικό, έγραψε το γράμμα με αναφορά σε αυτό το πορτρέτο: "Δεν μπορείς να φανταστείς πόσο υπέροχο είναι να σε περιμένει, γαλήνια όπως στο πορτρέτο.» Ήταν προφανές ότι η Φρίντα ήλπιζε ότι η αυτοπροσωπογραφία της είχε τη μαγική δύναμη που μπορεί να κερδίσει ξανά τον έρωτά της.

Memory, the Heart, 1937 by Frida Kahlo
Courtesy of www.FridaKahlo.org

Σε αυτή την αυτοπροσωπογραφία, Memory, the Heart 1937, η Φρίντα Κάλο εξέφρασε τη δυστυχία και τη δυσαρέσκεια της για την υπόθεση που συνέβη πριν από δύο χρόνια μεταξύ του Ντιέγκο Ριβέρα και της Κριστίνα. Σε αυτόν τον πίνακα, το πρόσωπό της δεν έχει έκφραση αλλά με όλο δάκρυ. Έκοψε τα μαλλιά της και φορούσε ρούχα ευρωπαϊκού στυλ, που ήταν το αγαπημένο της στυλ όταν χώρισε από τον Ντιέγκο Ριβέρα. Και όπως πάντα, χρησιμοποιεί τα σωματικά τραύματα για να υπονοήσει τα ψυχικά της τραύματα.

Στο βάθος ήταν η στολή της μαθήτριας και η στολή της Tehuana και κάθε σετ ρούχων έχει ένα χέρι, με τη Φρίντα Κάλο να στέκεται εκεί χωρίς χέρια και να φαίνεται αβοήθητη. Στέκεται εκεί με το ένα πόδι στο έδαφος και το άλλο στη θάλασσα. Το πόδι που τοποθετήθηκε πάνω από τη θάλασσα φοράει μια συσκευή και υποδήλωνε την πρόσφατη χειρουργική επέμβαση τροφής που υποβαλλόταν.

Μνήμη, η Καρδιά έδωσε ένα άμεσο και απλό μήνυμα: ήταν ραγισμένη. Η τεράστια καρδιά της βρίσκεται στο έδαφος στα πόδια της και αντλούσε ποτάμια αίματος στο φόντο του τοπίου. Το σώμα της τρυπήθηκε από μια ατσάλινη ράβδο με έρωτες που έτρεμαν και στις δύο άκρες, η οποία δημιουργούσε μια ακριβή απεικόνιση της αίσθησης του πόνου.

You Deserve a Lover της Φρίντα Κάλο

Αξίζεις έναν εραστή που σε θέλει ατημέλητο, με όλα και όλους τους λόγους που σε ξυπνούν βιαστικά και τους δαίμονες που δεν σε αφήνουν να κοιμηθείς.

Αξίζεις έναν εραστή που σε κάνει να νιώθεις ασφαλής, που μπορεί να καταναλώσει ολόκληρο τον κόσμο αν περπατήσει χέρι-χέρι μαζί σου. κάποιος που πιστεύει ότι οι αγκαλιές του ταιριάζουν απόλυτα με το δέρμα σου.

Σου αξίζει ένας εραστής που θέλει να χορέψει μαζί σου, που πηγαίνει στον παράδεισο κάθε φορά που σε κοιτάζει στα μάτια και δεν κουράζεται να μελετά τις εκφράσεις σου.

Αξίζεις έναν εραστή που σε ακούει όταν τραγουδάς, που σε στηρίζει όταν ντρέπεσαι και σέβεται την ελευθερία σου. που πετά μαζί σου και δεν φοβάται να πέσει.

Αξίζεις έναν εραστή που αφαιρεί τα ψέματα και σου φέρνει ελπίδα, καφέ και ποίηση.      

Ο πίνακας  είναι έργο της ίδιας της Φρίντα Κάλο, δημιουργία κατά το έτος 1931. Απεικονίζει την ζωγράφο με τον αγαπημένο της Ντιέγκο Ριβιέρα και βρίσκεται στο Μουσείο Σύγχρονης Τέχνης του Σαν Φρανσίσκο. Στο μαντήλι που έχει στο στόμα του το περιστέρι στο βάθος του πίνακα γράφει:

“Here you see us, me Frieda Kahlo, with my beloved husband Diego Rivera. I painted these portraits in the beautiful city of San Francisco, California, for our friend Mr. Albert Bender, and it was in the month of April in the year 1931″

«Αυτοπροσωπογραφία- το πλαίσιο» της Φρίντα Κάλο. Ευγενική προσφορά του www.FridaKahlo.org

Ευγενική προσφορά του www.FridaKahlo.org

Η αυτοπροσωπογραφία με κολιέ από αγκάθια και κολίβριο , ζωγραφίστηκε από τη Φρίντα Κάλο το 1940. Αν και αυτός ο πίνακας έχει μικρό μέγεθος (περίπου 16x24), τραβάει πολύ ενδιαφέρον, καθώς περιέχει τόσες πολλές πτυχές που είναι συμβολικές για τη Φρίντα Κάλο.
Σε αυτό το πορτρέτο, η Φρίντα Κάλο αντιμετωπίζει τον θεατή με φόντο μεγάλα πράσινα φύλλα και ένα κίτρινο φύλλο ακριβώς πίσω της. Τα αγκάθια είναι γύρω από το λαιμό της σαν κολιέ που το κρατάει ένας μαύρος πίθηκος. Ο λαιμός της αιμορραγεί από τα τρυπημένα αγκάθια. Στη δεξιά πλευρά πίσω από τον ώμο της είναι μια μαύρη γάτα. Ένα κολιμπρί είναι κρεμασμένο στο αγκάθι που κάνει κόμπους γύρω από το λαιμό της. Η έκφρασή της είναι ήρεμη και σοβαρή. Φαίνεται επίσης ότι υπομένει υπομονετικά τον πόνο.

Two Nudes in a Forest, 1939 by Frida Kahlo
Ευγενική προσφορά του www.FridaKahlo.org

Ο πίνακας είχε αρχικά τον τίτλο «The Earth Itself» και ήταν ένα δώρο που έκανε η Frida Kahlo στην οικεία φίλη της, τη Μεξικανή σταρ του κινηματογράφου Dolores del Rio.

Αυτός ο πίνακας δημοπρατήθηκε από τον οίκο Sotheby's το 1989 και εκτιμήθηκε με τιμή προσφοράς 120.000 - 160.000 $. Στο τέλος, πουλήθηκε στη Mary Anne Martin, ιδιοκτήτρια μιας Πινακοθήκης της Νέας Υόρκης που ειδικευόταν στη λατινοαμερικανική τέχνη. Η ποπ σταρ Madonna προσπαθούσε να αποκτήσει αυτόν τον πίνακα, αλλά ξεπέρασε την προσφορά.

Η Φρίντα δεν προσπάθησε ποτέ να κρύψει την αμφιφυλοφιλία της, ακόμη και από τον σύζυγό της Ντιέγκο Ριβέρα. Αυτός ο πίνακας αποκάλυψε την αμφίθυμη σεξουαλικότητά της. Δύο γυμνές γυναίκες κάθονταν στο βάθος του δάσους. Η ανοιχτόχρωμη γυναίκα ακουμπά το κεφάλι της στην αγκαλιά μιας άλλης μελαχρινής. Και στο βάθος, αυτή τη σκηνή παρακολουθεί μια μαϊμού, που είναι σύμβολο του διαβόλου και της αμαρτίας παραδοσιακά.
Άλλοι είπαν ότι αυτός ο πίνακας δεν είναι καθόλου σεξουαλικός, αλλά δείχνει δύο πτυχές της δυαδικότητας της Φρίντα: τον Ευρωπαίο και τον Μεξικανό Ινδιάνο, τον παρηγορητικό και αυτόν που παρηγορείται. Αυτές οι δύο γυμνές φιγούρες που απεικονίζονται σε αυτόν τον πίνακα εμφανίστηκαν επίσης στον άλλο πίνακα της Φρίντα What the Water Give Me .

The Wounded Deer, 1946 της Φρίντα Κάλο Ευγενική προσφορά του www.FridaKahlo.org

Σε αυτόν τον πίνακα, η Φρίντα χρησιμοποίησε ένα νεαρό ελάφι με το κεφάλι της και τραυματίστηκε θανάσιμα από ένα σωρό βέλη. Το φόντο είναι το δάσος με τα νεκρά δέντρα και τα σπασμένα κλαδιά, που υποδήλωναν το αίσθημα του φόβου και της απόγνωσης. Μακριά είναι ο θυελλώδης, φωτισμένος από κεραυνούς ουρανός που φέρνει λίγη ελπίδα, αλλά ο αγαπημένος δεν θα μπορέσει ποτέ να τον φτάσει.

Το 1946 η Φρίντα Κάλο έκανε μια επέμβαση στη σπονδυλική της στήλη στη Νέα Υόρκη. Ήλπιζε ότι αυτή η χειρουργική επέμβαση θα την απαλλάσσει από τον έντονο πόνο στην πλάτη, αλλά απέτυχε. Αυτός ο πίνακας εξέφραζε την απογοήτευσή της για την επέμβαση. Αφού επέστρεψε στο Μεξικό, υπέφερε τόσο σωματικό πόνο όσο και συναισθηματική κατάθλιψη. Σε αυτόν τον πίνακα απεικόνιζε τον εαυτό της ως ένα νεαρό ελάφι με το δικό της κεφάλι στεφανωμένο με κέρατα. Αυτό το νεαρό ελάφι τρυπιέται από βέλη και αιμορραγεί. Στην κάτω αριστερή γωνία, ο καλλιτέχνης έγραψε τη λέξη «Carma», που σημαίνει «πεπρωμένο» ή «μοίρα». Όπως και οι άλλες αυτοπροσωπογραφίες της, σε αυτόν τον πίνακα η Φρίντα εξέφρασε τη θλίψη που δεν μπορεί να αλλάξει τη μοίρα της.
Η Φρίντα χρησιμοποίησε το κατοικίδιο ελάφι της «Γρανίζο» ως μοντέλο όταν ζωγράφισε αυτό το πορτρέτο. Είχε πολλά κατοικίδια τα οποία χρησιμοποιούσε ως παρένθετα παιδιά της και τα ελάφια είναι το αγαπημένο της είδος.

Αυτός ο πίνακας έχει πολλαπλές ερμηνείες από διαφορετικούς ανθρώπους. Κάποιοι είπαν ότι εξέφραζε την απογοήτευσή της για την αποτυχημένη επέμβαση. Άλλοι είπαν ότι απεικονίζει την ανικανότητά της να ελέγξει τη μοίρα της. Και κάποιοι είπαν ότι έχει σεξουαλικές επιπτώσεις και εξέφρασαν τους αγώνες της σε διαφορετικές σχέσεις.

Στις 3 Μαΐου 1946, η Φρίντα έδωσε αυτόν τον πίνακα στις φίλες της Λίνα και Άρκαντι Μπόιτλερ ως γαμήλιο δώρο. Μαζί της συμπεριέλαβε ένα σημείωμα που έλεγε: «Σου αφήνω το πορτρέτο μου για να έχεις την παρουσία μου όλες τις μέρες και τις νύχτες που είμαι μακριά σου».

Το Μικρό Ελάφι- Frida Kahlo

Ελαφάκι, έχω βάλει μέσα σου όλες τις ασθένειες του κόσμου.
Οι φλέβες σου είναι αγκάθια

και τα καλά κύτταρα χάνονται στο βαθύ σκοτεινό δάσος

των οργάνων σας.

Όσο για τη σπονδυλική σας στήλη, αυτούς τους σπόνδυλους που είναι λεπτόκοκκοι

εξατμίζεται όταν βγαίνει ο ήλιος.

Ελαφάκι πολύ ευαίσθητο για το φως της ημέρας,

το χαλάζι σου είναι μια παγοκύστη στον πυρετό μου.

Διψάς?

Ακουμπήστε το ρύγχος σας στον καθρέφτη της ντουλάπας

και πιες τον προβληματισμό μου -

οι πισίνες και τα ποτάμια του δωματίου για εμάς

αλλά κανείς δεν έρχεται

να σταματήσω το κρεβάτι μου να γλιστρήσει στο λαιμό σου.
ΠΗΓΗ

Ευγενική προσφορά του www.FridaKahlo.org The Two Fridas, 1939 by Frida Kahlo

Ο πίνακας αυτός ολοκληρώθηκε λίγο μετά το διαζύγιό της με τον Ντιέγκο Ριβέρα . Αυτό το πορτρέτο δείχνει τις δύο διαφορετικές προσωπικότητες της Φρίντα. Το ένα είναι η παραδοσιακή Frida με στολή Tehuana, με σπασμένη καρδιά, που κάθεται δίπλα σε μια ανεξάρτητη, μοντέρνα ντυμένη Φρίντα. Στο ημερολόγιο της Φρίντα, έγραψε για αυτόν τον πίνακα και είπε ότι προέρχεται από τη μνήμη ενός φανταστικού παιδικού φίλου της. Αργότερα παραδέχτηκε ότι εξέφρασε την απόγνωση και τη μοναξιά της με τον χωρισμό από τον Ντιέγκο.

Σε αυτόν τον πίνακα, οι δύο Φρίντα πιάνονται χέρι χέρι. Και οι δύο έχουν ορατές καρδιές και η καρδιά της παραδοσιακής Φρίντα είναι κομμένη και σκισμένη. Η κύρια αρτηρία, που προέρχεται από τη σκισμένη καρδιά μέχρι το δεξί χέρι της παραδοσιακής Φρίντα, κόβεται από τις χειρουργικές λαβίδες που κρατούνται στην αγκαλιά της παραδοσιακής Φρίντα. Το αίμα στάζει συνέχεια στο λευκό της φόρεμα και κινδυνεύει να αιμορραγήσει μέχρι θανάτου. Ο θυελλώδης ουρανός γεμάτος ταραγμένα σύννεφα μπορεί να αντανακλά την εσωτερική αναταραχή της Φρίντα.

Το 1947, αυτός ο πίνακας αποκτήθηκε από το Instituto Nacional de Bellas Artes (Εθνικό Ινστιτούτο Καλών Τεχνών) στην Πόλη του Μεξικού. Η τιμή αγοράς ήταν 4.000 πέσο (περίπου 1.000 $) εκείνη τη στιγμή και επιπλέον 36 πέσο για το πλαίσιο. Αυτό ήταν το υψηλότερο τίμημα που πληρώθηκε ποτέ η Φρίντα για έναν πίνακα κατά τη διάρκεια της ζωής της.

Η αναπαραγωγή αυτού του πίνακα εκτίθεται στο Μουσείο Frida Kahlo στο Coyoacan του Μεξικού.

Φωτογραφία του The Two Fridas

Me and My Parrot, 1941 by Frida Kahlo

Η Φρίντα Κάλο ξαναπαντρεύτηκε τον Ντιέγκο Ριβέρα τον Δεκέμβριο του 1940, αφού χώρισαν για μερικά χρόνια. Μετά από αυτό, η ζωή της Φρίντα φαίνεται να έχει ηρεμήσει σε κάποιο βαθμό μια πιο ήρεμη ρουτίνα. Έμειναν να ζήσουν χωριστά ακόμα κι αν έχουν ξαναπαντρευτεί. Η Φρίντα εξακολουθεί να ζει με τα ζώα, τις κούκλες και τα λουλούδια της στην ύπαιθρο που την ενδιαφέρει. Εξακολουθούν να είναι το κύριο μέρος της ζωής της.

Η ακαμψία του Me and My Parrot σπάει από λεπτομέρειες μέσα στο έργο. Οι παπαγάλοι φέρνουν βάθος, οι περίπλοκες λεπτομέρειες των φτερών τους παρέχουν μια λεπτή αντίθεση με την ομαλή απλότητα της εμφάνισης της Φρίντα. Οι αναστατωμένοι, προστατευτικοί παπαγάλοι ενισχύουν την αισθησιακή αφή του έργου, την ήρεμη απλότητα του mien της Kahlo που μεγεθύνεται εναντίον τους.

Η Φρίντα ζωγραφίζει «Εγώ και οι παπαγάλοι μου» με τον Νίκολα Μουρέι

Η Φρίντα σχεδίασε πολλές αυτοπροσωπογραφίες με τα κατοικίδιά της και αυτό είναι ένα από αυτά και συμπεριέλαβε τους παπαγάλους της σε αυτόν τον πίνακα. Όταν ζωγραφίστηκε αυτό το πορτρέτο, μόλις ξαναπαντρεύτηκε με τον Ντιέγκο, αλλά είχε μια ερωτική σχέση με τον Nickolas Muray, ο οποίος βοήθησε τη Frida στην πρώτη της έκθεση στη Νέα Υόρκη το 1938 και ήταν επιτυχημένος φωτογράφος πορτρέτων. Εκείνη την εποχή γνωρίστηκαν στο Μεξικό.

Frida Kahlo's Drawings

The First Drawing of My Life

Το 1922 η Κάλο εντάχθηκε σε μια oμάδα  φοιτητών που μοιράζονταν παρόμοιες πολιτικές και πνευματικές απόψεις. Ερωτεύτηκε τον αρχηγό Alejandro Gomez Arias. Ένα απόγευμα Σεπτεμβρίου, όταν ταξίδεψε με τον Γκόμεζ Αρίας σε ένα λεωφορείο, συνέβη το τραγικό δυστύχημα. Το λεωφορείο συγκρούστηκε με τραμ και η Φρίντα Κάλο τραυματίστηκε σοβαρά. Μια ατσάλινη κουπαστή την παρέσυρε στο ισχίο. Η σπονδυλική στήλη και η λεκάνη της έχουν υποστεί κάταγμα και αυτό το ατύχημα την άφησε σε μεγάλο πόνο, τόσο σωματικό όσο και φυσιολογικό.

Τραυματίστηκε τόσο σοβαρά και χρειάστηκε να μείνει στο Νοσοκομείο του Ερυθρού Σταυρού στην Πόλη του Μεξικού για αρκετές εβδομάδες. Μετά από αυτό, επέστρεψε στο σπίτι για περαιτέρω ανάρρωση. Χρειάστηκε να φορέσει ολόσωμο γύψο για τρεις μήνες. Για να σκοτώσει τον χρόνο και να απαλύνει τον πόνο, άρχισε να ζωγραφίζει και ολοκλήρωσε την πρώτη της αυτοπροσωπογραφία τον επόμενο χρόνο. Η Φρίντα Κάλο είπε κάποτε: «Ζωγραφίζω τον εαυτό μου γιατί είμαι συχνά μόνη και είμαι το θέμα που ξέρω καλύτερα». Οι γονείς της την ενθάρρυναν να ζωγραφίζει και έφτιαξαν ένα ειδικό καβαλέτο για να μπορεί να ζωγραφίζει στο κρεβάτι. Της έδωσαν επίσης πινέλα και κουτιά με μπογιές.

Self Portrait Dedicated to Marte R. Gomez

  The Watching Eye

  Ruina

Fantasy

Nude with Beads

Frida Kahlo's Photos

Frida Kahlo Aged Five

Frida and Diego with Gas Mask

Frida Kahlo the Breton Portrait

Frida Kahlo with Picasso Earrings

Frida Kahlo in New York

Frida Paint on her Bed

Marching on May Day in Mexico

Frida Kahlo Biography

ΠΛΗΡΗ ΑΝΑΦΟΡΑ ΕΔΩ
Επιμέλεια, Μαρία Λαμπράκη
Ευχαριστώ πολύ για τις πολύτιμες πληροφορίες https://www-fridakahlo-org.translate.goog/?_x_tr_sl=en&_x_tr_tl=el&_x_tr_hl=el&_x_tr_pto=sc