Η λατινική λέξη Jasminum προέρχεται από την ελληνική λέξη ιάσμινον (μύρον)
δηλαδή ιασμέλαιο και η ελληνική ανάγεται στην περσική λέξη yâsamin ή yāsam
δηλαδή ιασμέλαιο και η ελληνική ανάγεται στην περσική λέξη yâsamin ή yāsam
Υπάρχουν 300 περίπου είδη που απαντώνται στις εύκρατες και θερμές χώρες της γης.
Το γιασεμί, ίασμος, γιάσμινον (Jasminum) της οικογένειας oleaceae,
έφθασε από την Ανατολή με σταθμό την Κωνσταντινούπολη, όπως λέει ο
Αχιλλέας Παράσχος σε κάποιο ελεγείο του : «Από την Πόλη γιασεμί και ροδ’
απ’ την Αθήνα».
Ο δούκας της Τοσκάνης το αγάπησε τόσο πολύ και με τόση ζήλια, ώστε απαγόρευσε στον φτωχό κηπουρό του να δώσει άνθος ή βλαστό σε οποιονδήποτε του το ζητούσε.
Αλλά ο νεαρός κηπουρός χάρισε στην αγαπημένη του, την ημέρα της γιορτής της, ένα κλαδί με τα μυρωδάτα άνθη του γιασεμιού. Εκείνη το φύτεψε μυστικά και με τις οδηγίες του καλού της ευδοκίμησε και πολλαπλασιάστηκε.
Όσο περνούσε ο καιρός μεγάλωνε και η αγάπη τους, αλλά η φτώχεια δεν επέτρεπε την ένωσή τους. Μια καλή τύχη όμως τους βοήθησε. Δυό πλούσιοι Γάλλοι περνώντας από την Τοσκάνη ένοιωσαν τη θαυμάσια μυρωδιά και με την προσφορά ολόκληρου θησαυρού η κοπέλα, παρά την αρχική της άρνηση, αναγκάστηκε να τους δώσει ένα φυτό.
Οι Γάλλοι το έφεραν στη μεσημβρινή Γαλλία, όπου και καλλιεργείται για τη βιομηχανική παραγωγή γιασμινελαίου της αρωματοποιίας – στους περσικούς χρόνους χρησίμευσε και σαν φάρμακο. Έτσι η νεαρή Ιταλίδα, πλούσια πια, έγινε το ταίρι του αγαπημένου της, τραγουδώντας :
Ανθίσαμε για μας τα γιασεμιά
κι οι δυό μας οι καρδιές γενήκαν μια !
Πολλά λαϊκά δίστιχα φανερώνουν την ασύγκριτη μυρωδιά του, που κυριεύει τις αισθήσεις τις ζεστές νύχτες του Καλοκαιριού.
Χαλάλι σου ‘ναι γιασεμί όσο νερό κι αν πίνεις,
γιατί το κάνεις ευωδιά και μου το ξαναδίνεις!
Ιντά `χεις γιασεμάκι μου και μάδησ’ ο ανθός σου
η γλάστρα σου έπεσε μικρή γή λίγο το νερό σου
Επέρασε το γιασεμί κι είπε του κρίνου «γειά σου»
- Ανάθεμά σε, γιασεμί, εσύ κι η μυρωδιά σου.
Καυγάδες με το γιασεμί έβαλε πάλι ο κρίνος
ζηλεύγει ντου τσι μυρωδιές που δεν μυρίζει εκείνος
Ήθελα νά ΄μαι γιασεμί στην πόρτα σου ν’ ανθίζω,
κάθε πρωί που θα περνάς να σε καλημερίζω.
Ως έχεις την απομονή, έχε και την ελπίδα
Με τον καιρό το γιασεμί αθεί και βγάνει φύλλα.
''να μην αφήνεις γιασεμι
να κοβουνε τσ' αθούς σου
χερια που δε κατεχουνε
και σπουνε τους βλαστους σου''
Το γιασεμί στην πόρτα σου γιασεμί μου
ήρθα να το κλαδέψω ωχ γιαβρί μου
και νόμισε η μάνα σου γιασεμί μου
πως ήρθα να σε κλέψω ωχ γιαβρί
Το γιασεμί δεν θα μπορούσε ν' αφήσει όμως ασυγκίνητους τους ποιητές μας. Το ωραίο αυτό λουλούδι, που συμβολίζει την αγνότητα, την αγάπη, τη ζωή, την ευτυχία, και την ελπίδα, γέμισε ''μοσχοβολιά'' την ποίηση!
 |
| Τάσος Λειβαδίτης "Κάποτε θὰ ἀποδίδουμε δικαιοσύνη μ᾿ ἕνα ἄστρο ἢ μ᾿ ἕνα γιασεμὶ σὰν ἕνα τραγοῦδι ποὺ καθὼς βρέχει παίρνει τὸ μέρος τῶν φτωχῶν" Ο πρώτος στίχος(απόσπασμα) Ολόκληρη η ζωή μου δεν ήταν παρά η ανάμνηση ενός ονείρου μέσα σε ένα άλλο όνειρο. Κι η Άννα όταν γελούσε ήταν σα να Σκόρπιζε γιασεμιά φωτίζοταν για λίγο η νύχτα. Μικρό βιβλίο για μεγάλα όνειρα(απόσπασμα) Ώ ανεκπλήρωτο, που ακόμα κι όταν όλα μας εγκαταλείπουν εσύ αφήνεις έξω από την πόρτα μας ένα μικρό γιασεμί… |
 |
| JASMINE, by Sophie Anderson Οδυσσέας Ελύτης(αποσπάσματα) «Το Μονόγραμμα»(απόσπασμα) ΙΙΙ. Έτσι μιλώ για σένα και για μένα Επειδή σ’ αγαπώ και στην αγάπη ξέρω Να μπαίνω σαν Πανσέληνος Από παντού, για το μικρό το πόδι σου μες στ’ αχανή σεντόνια Να μαδάω γιασεμιά -- κι έχω τη δύναμη Αποκοιμισμένη, να φυσώ να σε πηγαίνω Μεσ’ από φεγγαρά περάσματα και κρυφές της θάλασσας στοές Υπνωτισμένα δέντρα με αράχνες που ασημίζουνε  Ένα κορίτσι, δυο κορίτσια, γέρνουν στα γιασεμιά τους κι αφανίζονται Μένει ένα ρυάκι να τα εξιστορήσει μα έσκυψαν να πιουν εκεί ακριβώς οι νύχτες Μεγάλα περιστέρια και μεγάλα αισθήματα καλύπτουν τη σιγή τους  ΕΠΤΑ ΝΥΧΤΕΡΙΝΑ ΕΠΤΑΣΤΙΧΑ Ι Όνειρα κι όνειρα ήρθανε Στα γενέθλια των γιασεμιών Νύχτες και νύχτες στις λευκές Αϋπνίες των κύκνων Ελένη - 1972 Κάτασπρο γιασεμί και μι και μι και μυστικέ μου αποσπερίτη πάρτε με πάρτε με στην Κρήτη και μη και μη και μη ρωτάτε το γιατί Το τριζόνι - 1963 Κοιμήθηκα κοιμήθηκα στου γιασεμιού την ευωδιά στην ερημιά του φεγγαριού στο κυματάκι του γιαλού |
 |
| Βύρων Λεοντάρης, Άνθρωποι(απόσπασμα) [Από την ενότητα Παλιοί κήποι] Τη νύχτα αναζητήσαμε - κι αυτή μας πλημμυρά, ποθήσαμε τη σιωπή - μα ήρθε η απουσία, τα γιασεμιά αγαπήσαμε - κι εκείνα τη χαρά και στα κοχύλια ακούμε τη δική μας ιστορία |
 |
| ΓΙΑΝΝΗΣ ΡΙΤΣΟΣ- ΜΟΝΟΧΟΡΔΑ (επιλογή) Πέταλο γιασεμιού, σε ένα ποτήρι με νερό, μακριά που μ'αρμενίζεις. |
Μοσκοβολάει η νύχτα γιασεμί κ’ ελπίδα
–είναι τα χνάρια
σου, Μενέλαε.
Μυρτούλα, ο πατερούλης με την πίκρα σου
φτιάχνει χιλιάδες μπουκετάκια γιασεμιά
χιλιάδες μπουκετάκια περασμένα στις πευκοβελόνες
της έγνοιας του.
 |
| Κώστας Ουράνης – Ταξίδι στὰ Κύθηρα(απόσπασμα) Τ᾿ ὡραῖο καράβι ἕτοιμο στὸ χαρωπὸ λιμάνι, γιορταστικὰ μὲ γιασεμιὰ καὶ ρόδα στολισμένο, μὲ τὶς παντιέρες του ἁλαφριὲς στὴν ἀνοιξιάτικη αὔρα καὶ τ᾿ Ὄνειρό μας στὸ χρυσὸ πηδάλιο καθισμένο |
 |
| Young Girl Holding a Spray of Jasmine” (1886)- by François Boucher ΝΙΚΟΣ ΚΡΑΝΙΔΙΩΤΗΣ(απόσπασμα) Σπουδές (1951) Εικοσιπέντε χρόνων Σαν άρωμα από γιασεμί λεπτό, που σβήνει και σμίγει με την αύρα της εσπέρας, μοιάζει η θλιμμένη μου απόψε ετούτη μνήμη |
 |
| Τα γιασεμιά-Κ-Παλαμάς (απόσπασμα) Κι άλλη καμία Δεν είναι ανθάδα Όνειρο ασπράδα Μάγια ευωδιά Τα γιασεμιά λιποθυμιά κι άλλη καμιά πλάση δεν είναι –μήτ’ εσύ κρίνε λιγόζωη τόσο μεθύστρα ω πόσο |
Τα χείλη της μοσχοβολούνε βιολέτα
…………………………………………………………
ο θεϊκός της κόρφος αγκαλιά από φράουλες
………………………………………………………….
Τα στήθη της κρίνα που ακόμη δεν έχουν ανοίξει τα φύλλα τους.
Οι θηλές της μικρά μπουμπούκια γιασεμιού.
 |
| Αφιέρωση -Νίκος Δήμου Είχα ξεχάσει πως μυρίζει το γιασεμί. Αλλά βγαίνοντας στη νύχτα, ξαφνικά, ντυμένος λεπτό χιτώνα τον ιδρώτα σου ντυμένος χρυσό ιμάτιο το άρωμά σου, χτύπησα πάνω στην οσμή του γιασεμιού σαν σε γυάλινο τοίχο. Σ’ αγαπώ τρυφερά και σ’ αγαπώ άγρια, περπατώ την νύχτα ντυμένος τον λεπτό σου ιδρώτα, στεφανωμένος το άρωμα του γιασεμιού και προφητεύω. |
 |
| Art by, Conrad Kiesel
Όταν θάρθεις-Γιάννης Τόλιας
Όταν θάρθεις
θα σβήσω τα φώτα και τις ώρες
Να αφήσω μονάχα το μωβ
να φωτίζει τα μάτια σου
Θα σε κοιτάζω ασάλευτος
αιμορραγώντας γιασεμί και θέρος
Δε θα μιλάς
Θα γεμίζει το ποτήρι μας
το άρωμα μιας άρρωστης μνήμης
να πίνουμε ατελείωτα
στο μεγαλείο της σήψης
Όταν φύγεις
σε παρακαλώ
μη μου επιστρέψεις την όραση.
 Τα γιασεμιά εσκύψαν για το χατήρι σου κι ολόκληρο το κρύψαν' το παραθύρι σου |
''Είτε βραδιάζει είτε φέγγει, μένει λευκό το γιασεμί''(Γιώργος Σεφέρης)
