Μιροσλάβ Χόλουμπ -Miroslav Holub-Ποιήματα

Παρ’ όλον ότι ένα ποίημα γεννιέται όταν δεν μένει
τίποτ’ άλλο να γίνει, παρ’ όλον ότι ένα ποίημα είναι
μια τελευταία προσπάθεια να μπει κάποια τάξη όταν
δεν μπορεί κανείς να υποφέρει άλλο την αταξία,
παρ’ όλον ότι χρειαζόμαστε τους ποιητές πιο πολύ
όταν χρειαζόμαστε επίσης πιο πολύ την ελευθερία,
την βιταμίνη C, τις επικοινωνίες, τους νόμους και την
θεραπεία της υπέρτασης,
παρ’ όλον ότι το να ‘σαι καλλιτέχνης σημαίνει
αποτυχία και τέχνη σημαίνει αφοσίωση στην
αποτυχία, όπως λέει ο Σάμουελ Μπέκετ,
ένα ποίημα δεν είναι από τα τελευταία αλλά απ’ τα
πρώτα πράγματα του ανθρώπου.

*Μετάφραση: Βασίλης Καραβίτης

foto by  Ivica Rajcic

Μιροσλάβ Χόλουμπ, Παραμύθι                             

Έχτισε το σπιτάκι του
τα θεμέλιά του
τις πέτρες του
τους τοίχους του
τη στέγη του
το τζάκι του και τον καπνό
τη θέα του απ’ το παράθυρο.

Έφτιαξε τον κήπο του
το φράχτη του
το θυμάρι του
το σκουλίκι του
τη βραδινή δροσιά του.

Ξεχέρσωσε
ένα κομμάτι ουρανό πάνω απ’το κεφάλι του.

Και τύλιξε τον κήπο μες στον ουρανό
το σπίτι μες στον κήπο
κι όλα μαζί σ’ένα μαντήλι

και βγήκε μόνος
σαν αρκτική αλεπού
στην παγερή
ατέλειωτη
βροχή
μέσα στον κόσμο.

(μετφρ.Σπύρος Τσακνιάς)

Μίροσλαβ Χόλουμπ, Η γάτα

‘Εξω ήταν νύχτα

σαν βιβλίο χωρίς γράμματα.

Και το αιώνιο σκοτάδι

έφτανε μέχρι τ’ άστρα μεσ’ απ ‘το κόσκινο της πολιτείας.

Της είπα

μη φύγεις

μονάχα θα παγιδευτείς

και θα σου κάνουν μάγια

και μάταια θα υποφέρεις.

Της είπα

μη φύγεις

γιατί ν’αποζητάς

το τίποτε;

‘Ομως το παράθυρο ήταν ανοιχτό

κι έφυγε,

μια μαύρη γάτα μες στη μαύρη νύχτα,

διελύθη,

μια μαύρη γάτα μες στη μαύρη νύχτα

εντελώς διελύθη

κι έκτοτε κανείς δεν την ξανάδε.

Μήτε κι η ίδια τον εαυτό της.

Αλλά μπορείς να την ακούεις

κάποτε,

όταν είναι γαλήνη

και υπάρχει ένας βόρειος άνεμος

και με προσοχή ακροάζεσαι

τον εαυτό σου.

~μτφρ. Γιώργος Χριστοδουλίδης~

Love-Miroslav Holub

A hundred miles
from wall to wall.
An eternity and a half of vigils
blanker than snow.

Tons of words
old as the tracks
of a platypus in the sand.

A hundred books we didn't write
A hundred pyramids we didn't build.

Sweepings.
Dust.

Bitter
as the beggining of the world.

Believe me when I say
it was beautiful.

[Αγάπη] του Μιροσλάβ Χόλουμπ

Δυο χιλιάδες τσιγάρα. 

Εκατό μίλια από τοίχο σε τοίχο. 

Μια αιωνιότητα και μισή 

από ολονυκτίες πιο λευκές κι από χιόνι. 

Τόνοι λέξεων παλιές 

σαν ίχνη πλατύποδα στην άμμο. 

Εκατό βιβλία που δεν γράψαμε. 

Εκατό πυραμίδες που δεν χτίσαμε. 

Σκουπίδια. 

Σκόνη. 

Πικρή σαν την αρχή του κόσμου. 

Πιστέψτε με όταν λέω ήταν όμορφη. 

[μετάφραση: Χάρης Βλαβιανός]

Dreams Poem by Miroslav Holub

They sap man's substance
as moon the dew.
A rope grows erect
from the crown of the head.
A black swan hatches
from a pebble.
And a flock of angels in the sky
is taking an evening class
on the skid pan.

I dream, so I dream.
I dream
that three times three is nine,
that the right-hand
rule applies;
and when the circus leaves
the trampled ground will
once more overgrow with grass.

Yes, grass.
Unequivocal grass.
Just grass.

Miroslav Holub

Η πόρτα, Μίροσλαβ Χόλουμπ

Πήγαινε κι άνοιξε την πόρτα.

Μπορεί απ’ έξω εκεί να στέκει

ένα δέντρο, ένα δάσος,

ένας κήπος

ή μια πόλη μαγική.

Πήγαινε κι άνοιξε την πόρτα.

Μπορεί να είναι το σκυλί που ψαχουλεύει.

Μπορεί να δεις κάποια μορφή,

ή ένα μάτι,

ή την εικόνα

μιας εικόνας.

Πήγαινε κι άνοιξε την πόρτα.

Αν είναι η καταχνιά

θα καθαρίσει.

Πήγαινε κι άνοιξε την πόρτα.

Κι αν είναι μόνο η σκοτεινιά

που θορυβεί

κι αν είναι μόνο κούφιος άνεμος

κι αν

τίποτα

δεν είναι

έξω εκεί,

πήγαινε κι άνοιξε την πόρτα.

Τουλάχιστον

θα γίνει

κάποιο

ρεύμα.

μτφρ. Σπύρος Τσακνιάς

ΧΩΡΟΧΡΟΝΟΣ-Μίροσλαβ Χόλουμπ

Όταν εγώ μεγαλώσω κι εσύ μικρύνεις
τότε
(στη θεωρία του Καλούζα η πέμπτη διάσταση
παρουσιάζεται ως κύκλος
συνδεόμενος με κάθε σημείο
του χωροχρόνου)
-τότε, όταν πεθάνω, δε θα ζήσω ποτέ ξανά;
Ποτέ.
Ποτέ ποτέ;
Ποτέ ποτέ.
Ναι, αλλά ποτέ ποτέ ποτέ;
Όχι… όχι ποτέ ποτέ ποτέ
απλώς ποτέ ποτέ.
Πραγματοποιήσαμε λοιπόν
μια μικρή οικογενειακή συνεισφορά
στο κβαντικό πρόβλημα της υπερβαρύτητας των ένδεκα διαστάσεων.

(μετάφραση: Δημήτριος Μουζάκης)

Ο Μίροσλαβ Χόλουμπ (1923-1998) υπήρξε ένας από τους κορυφαίους ποιητές της νεότερης τσεχικής ποίησης. Ο Ted Hughes δε τον χαρακτήρισε «έναν από τους πέντε ή έξι σπουδαιότερους ποιητές του 20ού αιώνα».

Η κλασική του παιδεία συνδυάζεται με τη γνώση των φυσικών επιστημών, της ιατρικής,της φιλοσοφίας, της ιστορίας της επιστήμης και το λαμπρό ποιητικό του ταλέντο. Στο πρόσωπο του Χόλουμπ συναντούμε τη ξεχασμένη αρχαιοελληνική αντίληψη για τη διεπιστημονικότητα και τη συνύπαρξη της τέχνης και της επιστήμης. Ο διακεκριμένος γιατρός Χόλουμπ συναντά τον ποιητή Χόλουμπ, και ο ποιητής τον φιλόσοφο Χόλουμπ: το ιατρικό λεξιλόγιο εμπλέκεται με τον ποιητικό λόγο, η λογική με το συναίσθημα, το σκεπτικισμό και την ειρωνεία, η συστηματικότητα, η έρευνα και η επιστημονική πειθαρχία με την άρνηση να ακολουθήσει στεγανά και να υποταχθεί στους ισοπεδωτικούς μηχανισμούς του καθεστώτος.

Μια άλλη πτυχή της ποίησης του Χόλουμπ είναι ο πολιτικός της χαρακτήρας. Βίωσε από πρώτο χέρι, αρχικά, τον αυταρχισμό του ναζισμού και εν συνεχεία την ανελευθερία της σταλινικής εκδοχής του σοσιαλισμού. Λόγω της άρνησής του να εγγραφεί μέλος του Κομμουνιστικού Κόμματος, αλλά και του οχληρού για το καθεστώς έργου του, έζησε ως πολίτης δεύτερης κατηγορίας: του αφαιρέθηκε για χρόνια η δυνατότητα να ταξιδέψει στο εξωτερικό, απολύθηκε από τη θέση του στην Ακαδημία, ενώ για περισσότερο από μια δεκαετία (από το 1971 έως το 1982) δεν του επιτρεπόταν να εκδώσει κείμενά του. 
Εξαιτίας αυτών, συχνά η ποίησή του λειτουργεί ως φορέας πολιτικών μηνυμάτων, συνήθως με τρόπο υπαινικτικό, καταφεύγοντας σε μοτίβα δανεισμένα από τη μυθολογία και την Ιστορία, προκειμένου να συνομιλήσει κριτικά με την εποχή της.