 |
| Ηλιοβασίλεμα στην Σαντορίνη ''Ένα δειλινό στο Αιγαίο περιλαμβάνει τη χαρά και τη λύπη σε τόσο ίσες δόσεις που δε μένει στο τέλος παρά η αλήθεια.'' Μικρός Ναυτίλος Ο. Ελύτης |
Το σταυροδρόμι των θεών και των μύθων
Το Αιγαίο Πέλαγος υπήρξε πάντοτε γέφυρα επικοινωνίας μεταξύ ηπείρων, κοιτίδα πολιτισμών και πηγή έμπνευσης και δημιουργίας. Μέσω αυτού διακινήθηκαν αγαθά και ιδέες. Υπήρξε το σταυροδρόμι όπου συναντήθηκαν νοοτροπίες και πολιτισμοί τριών διαφορετικών ηπείρων.
Αιγαίο Πέλαγος
Αλμυρό λιόγερμα
Πηγή Φωτός
Φως της Ελλάδας !
Αιγαίο Πέλαγος
Ιστορία της Γνώσης και του Πολιτισμού
Μια πέτρα
Ενα μάρμαρο
Μια ηλιαχτίδα βουτηγμένη στο Πέλαγος !
Πηγή φωτογραφίας http://www.panoramio.com/photo/23821128
Κάθε κύμα, κάθε σταγόνα του Αιγαίου, ένα δάκρυ αγωνίας, ένας αναστεναγμός δροσιάς και αλμύρας
στα τοπία της παιδικής μας αναθροφής.
Η έκσταση της μνήμης με τόσες εναλλαγές
Η μνήμη
Η μνήμη μας
ΙΣΤΟΡΙΚΗ ΑΥΤΕΠΙΓΝΩΣΗ
Ο Μύθος
Σύμφωνα με τη μυθολογία, το όνομά του προέρχεται από τον Αιγαία, βασιλιά της Αθήνας και πατέρα του Θησέα, ο οποίος έπεσε και πνίγηκε στα νερά του πελάγους από το ναό του Ποσειδώνα στο Σούνιο.
Εκτός από αυτό το μύθο όμως υπάρχουν και άλλες εκδοχές, που μπορεί και να είναι οι πραγματικές.Η εκδοχή της Αιγηίδας μιλάει για τη μεγάλη στεριά που βρισκόταν στη θέση που καλύπτει σήμερα η θάλασσα του Αιγαίου.
Στις αρχές του Μειόκαινου, οι γεωλογικές αναταράξεις κάνουν να αναδυθεί από τα νερά η Αιγηίδα.
Το όνομα Αιγηίς δεν διαφέρει στη ρίζα του από το όνομα Αιγαίο. Είναι προφανές ότι το όνομα Αιγηίς έχει δοθεί πολύ μετά αφ' ότου συνέβησαν οι μεταβολές που διαμόρφωσαν το τοπίο.
Όμως, ουδείς αμφιβάλλει ότι το όνομα Αιγαίο είναι προϊστορικό. Η καταφυγή στους μύθους είναι κι εδώ αναγκαία, τη στιγμή που δεν υπάρχουν άλλου είδους μαρτυρίες.
Ο Σουϊδας στο λεξικό του γράφει: «Αιγαίον πέλαγος το φοβερώτατον» και είναι αλήθεια ότι αυτή η θάλασσα με τα πολλά στενά περάσματά της ανάμεσα στα νησιά είναι μια ορμητική θάλασσα.
Το Αιγαίο ταξιδεύει τα νερά του μέσα από μύθους μυστικούς, σιρίτια του ήλιου και κλωστές φωτός, που καταδύονται στα θαλάμια των χταποδιών για να γίνουν ύστερα τοιχογραφίες στην Ξεστή της Σαντορίνης.
Πηγή http://theseus-aegean.blogspot.gr/2013/03/blog-post_26.html
 |
Αγιος Νικόλαος-ΥδραPhoto: David Ellis«Ω αμάραντο πέλαγο, τι ψιθυρίζεις πες μου!»-Οδυσσέας Ελύτης |
H θαλασσινή αιγαιοπελαγίτικη εμπειρία αποτελεί μόνιμο, προσφιλές και συχνά κεντρικό θέμα των Ελλήνων συγγραφέων και ποιητών, από την εποχή των αρχαίων λυρικών ως την εντελώς σύγχρονη παραγωγή
Δεν είναι τυχαίο ότι και οι δύο Νομπελίστες της Ελλάδος έγραψαν για το Αιγαίο Πέλαγος τη Θάλασσα και την περιπέτεια του ανθρώπου: Ο Γιώργος Σεφέρης (Νομπέλ Λογοτεχνίας το 1963) και ο Οδυσσέας Ελύτης (Νομπέλ Λογοτεχνίας το 1979).
Αιγαίο:Η θάλασσα που ύμνησαν οι
μεγάλοι μας ποιητές.
Ο Οδυσσέας Ελύτης γνωστός και ως ο «ποιητής του
Αιγαίου», ο Γιώργος Σεφέρης, ο Γιάννης Ρίτσος είναι μόνο μερικοί από
εκείνους που άφησαν τους ανέμους να «παρασύρουν» τη πέννα τους, αναδεικνύοντας με ευαισθησία και οξύνια την ομορφιά, τις ιδιαιτερότητες και την μοναδικότητα ενός τόπου με το απέραντο γαλάζιο της θάλασσας και του ουρανού, τα δαντελωτά ακρογιάλια, το άσπρο των σπιτιών με τις ανθισμένες αυλές (δυόσμο και βασιλικό).
Μα πάνω απ' όλα, το Απολλώνιο-Αιγαιοπελαγίτικο φως! Φως του κόσμου, μοναδικό!
 Ναός της Ίσιδος, Δήλος |
 Σύρος
Σύρος, ηλιοβασίλεμα στο ΚίνιΠΕΡΙΚΛΗΣ ΓΙΑΝΝΟΠΟΥΛΟΣ (1871-1910)
|
Το Αιγαίο του Οδυσσέα Ελύτη
Ο ίδιος απαντάει για τον χαρακτηρισμό του ως ‘ποιητής του Αιγαίου’ ως εξείς:Στην Ελλάδα ο χαρακτηρισμός «ποιητής του Αιγαίου» δεν είναι άστοχος, αλλά παρερμηνεύεται.Κι αυτό γιατί έχουμε τη συνήθεια να παίρνουμε τα πράγματα «ξώπετσα».
Επειδή ο κόσμος, όταν ακούει «ποιητής του Αιγαίου», πιστεύει ότι είναι ένας φυσιολάτρης, ένας άνθρωπος που βλέπει σαν τουρίστας τη θάλασσα και τα νησιά, που κάνει κάτι ανάλογο μ’ αυτό που θά’καναν οι καρτ-ποστάλ των νησιών.
Δεν είναι καθόλου αυτό.Είναι μια τρισχιλιόχρονη παράδοση, που περνά μέσα από το Αιγαίο-κι εγώ ειδικά, επειδή κατάγομαι από τη Λέσβο, όπου γεννήθηκε η λυρική ποίηση της Σαπφώς κι έχω ζήσει σ’όλα τα νησιά( όπου π.χ. στην Πάρο ήταν ο Αρχίλοχος και στην Αμοργό ο Σημωνίδης)΄έχω άμεση σχέση της συνέχειας.
Και όταν μιλώ για το φως, για τη θάλασσα, για τους ανέμους, αυτά αναλογούν σε άλλα πράγματα βαθύτερα, που βρίσκονται σ’ ένα υπερβατικό επίπεδο.Είναι δύσκολο για τον αναγνώστη, ακόμη και τον μυημένο, με πρώτη ματιά να τα δει αυτά, αλλά με τον καιρό σιγά-σιγά βλέπω ότι η νεότερη γενιά τα αισθάνεται.
Δηλαδή φορτίζω-όπως είπε ένας κριτικός- με ηθικές
δυνάμεις τα φυσικά στοιχεία, και αυτό δεν έχει καμιά σχέση με τη
συμμρετρία την απλή.
Γι’ αυτό αντιδρώ λιγάκι στον τίτλο «ποιητής του
Αιγαίου».
Ουσιαστικά όμως είμαι, γιατί δεν τό ΄κανα επίτηδες. Δεν ξύπνησα ένα πρωί και είπα: είμαι ο ποιητής του Αιγαίου. Έτσι είναι η εμπειρία μου. Γιατί έζησα κα μεγάλωσα στα νησιά’.
 |
| Ρόδος: Η Ακρόπολη της Λίνδου |
‘ΚΑΠΟΤΕ ΟΤΑΝ ΕΓΡΑΨΑ ότι ‘βουτώντας στη θάλασσα μ’ ανοιχτά μάτια είχα την αίσθηση ότι έφερνα σ’επαφή το δέρμα μου μ’εκείνο το λευκό της μνήμης που με κυνηγούσε από κάποιο χωρίο του Πλάτωνα’, το περάσανε για Κινέζικα.
Κι όμως είναι μέσα στα πιο καθαρόαιμα ελληνικά που ο τιμονιέρης βρίσκει το ζύγι στο πλεούμενό του, με τον ίδιο ακριβώς τρόπο που το έβρισκε ο Ικτίνος στον Παρθενώνα.
Είναι σ’ αυτά που οι ενέργειες π.χ. ενός μεγάλου πολιτικού εγγίζουν την καθαρότητα του πλέον ευγενικού μαρμάρου.
Είναι σ’αυτά όπου το πιο υψηλό ερωτικό αίσθημα φτάνει ως τη στιφή γεύση του μαύρου σταφυλιού.
Κάτι που δίνει λαβή να πιστεέψει κανείς ότι οι ποιητές παίζουνε με τις λέξεις ενώ στην πραγματικότητα εάν το καλοσκεφθείς, σοβαρεύονται κατά τι περισσότερο απ’ ότι το επιτρέπει η συνομιλία μπροστά σε μιαν οθόνη κλειστή, χωρίς κανέναν ορίζοντα.
Το Αιγαίο δεν έχει οθόνη, δεν απέκτησε ποτέ.
Είναι από ύλη ή πνεύμα ( δεν έχει σημασία) οδηγημένα στο ουσιώδες.
Το παν – για ότι πιθανόν το ακατάλυπτο αντιπροσωπεύει- είναι η διαύγεια. Η δυνατότητα να βλέπεις μες απ’ το πρώτο και το δεύτερο και το τρίτο και το πολλοστό επίπεδο μιας και μόνης πραγματικότητας, το μονοδιάστατο και συνάμα πολύφθογγο σημείο της μεταφορικής τους σημιολογία
Θά ῾χω ἕνα σχῆμα λευτεριᾶς ἀνέμου ποὺ κλονίζει
Κι ἐκεῖνα τὰ χέρια σου ὅπου θὰ τυραννιέται ὁ ἔρωτας
Κι ἐκεῖνο τὸ κοχύλι σου ὅπου θ᾿ ἀντηχεῖ τὸ Αἰγαῖο.''
(Προσανατολισμοί) ΟΔΥΣΣΕΑΣ ΕΛΥΤΗΣ
ΒΑΘΥ ΓΑΛΑΖΙΟ
VI
Σε μάτιασαν οι νύφες του βυθού
Οι λευκές του μαϊστρου ερινύες
Ανάβοντας τη ζήλια του κορμιού
Μα όταν γελάσαν οι ανυφάντρες του ήλιου
Που φιλοδόξησαν ένα καμάρι επίγειο
Άξαφνα πήρες τη βαφή του απείρου.
Τώρα καθώς πατάω μες τις πλαγιές
Στα κουκουνάρια που φυσώντας έστρωσεν
Άνεμος γητευτής με χείλια βαθυγάλαζα
Καθώς γλιστράω στα τσάμια της κατηφοριάς
Κι ανοίγω τα φτερά στο βλέμμα σου το απέραντο
Καθώς ταιριάζω στου βοριά το στόμα μια υμνωδία
Μου φέγγει ο κόλπος το βαθύ μουρμούρισμα της άμμου
Και βλέπω ανθούς να πέφτουνε στα καθαρά νερά
Φύκια μελαχρινά στου φλοίσβου το νανούρισμα
Κανάτια υπομονετικά στου Αιγαίου τα παραθύρια.
Και βλέπω ακόμα ένα και μόνο βαθύχρωμο πουλί
Να πίνεται απ' το αίνιγμα της αγκαλιάς σου
Όπως η νύχτα πίνεται από την αυγή
Όπως η αίγλη από τις μορφές των αγαλμάτων.
 |
| ΣΥΡΟΣ |
 |
| Αγιος Δημήτριος-Σύρος |
Οδυσσέας Ελύτης .
"ΗΛΙΟΣ Ο ΠΡΩΤΟΣ"
Λίγη ξερή, τριμμένη στα δάχτυλά σου, μέντα σε πάει ολόισια στη σκέψη των Ιώνων. Τα χάδια σου είναι η μετάθεση μιας απαλής μουσικής, με όλα τα andante και τα allegro της, πάνω στην επιδερμίδα.
Κι εκείνο το φυτό αντικρύ σου, που διαιρεί άνισα πλην σωστά το χώρο, είναι η αόρατη γεωμετρία που διέπει στο βάθος ολάκερη την οικουμένη.
Να, αυτή είναι μια ελευθερία πραγματική, που έχει τη δύναμη τη γενική ν’ αναστέλλει όλες τις επιμέρους αναστολές σου και να σε κάνει, κάθε φορά που τρως μια συναγρίδα ψητή, να τρως κι από λίγο Αιγαίο, με αντίς λεμόνι δυο τρεις οξείς στίχους του Αρχίλοχου.
Ἀπὸ τοὺς πολύποδες τῶν κρητικῶν ἀγγείων ἢ
τὰ φτερόψαρα τῶν πρόσφατων τοιχογραφιῶν τῆς Σαντορίνης,
ἀπὸ τὸ θαλασσινὸ ἀνάμεσα σὲ δυὸ κολῶνες ἄνοιγμα κάποιου ναοῦ
ἢ τὸ γεωμετρικὸ καθήλωμα ἑνὸς αὐλητῆ σὲ μάρμαρο παριανό,
ξεσηκώνεται, σὰν ἀέρας ἐλαφρότατου γραιγολεβάντε, κάποια αἴσθηση «ἅγια»,
ὅπως θὰ λέγαμε πρωθύστερα…
Ὀδυσσέας Ἐλύτης, ἀπὸ τὸ «Σχέδιο γιὰ μίαν εἰσαγωγὴ στὸ χῶρο τοῦ Αίγαίου»
 |
| Σέριφος |
Ο νους ξεπερνιέται από μερικά κύματα και λίγες πέτρες, κάτι παράλογο ίσως¨ παρ’ όλ’ αυτά ικανό να ξαναφέρει τον άνθρωπο στις πραγματικές του διαστάσεις.
Επειδή τι άλλο θα του ήτανε χρήσιμο να ζήσει;
Αν του αρέσει να ξεκινά λάθος είναι επειδή δεν θέλει να ακούσει.
Ερήμην του, το Αιγαίο, λέει και ξαναλέει εδώ και χιλιάδες χρόνια, με το στόμα του φλοίσβου σ’ ένα μήκος ακτών απέραντο: α υ τ ό ς ε ί σ α ι!’
Οδυσσέας Ελύτης - Προσανατολισμοί (1940)
 |
Προσωπογραφία του Ελύτη
Χρονολογία:
1984Δέρπαπας Γεώργιος |
ΤΑ ΠΑΘΗ(Aπόσπασμα)
ΙΔΟΥ εγώ λοιπόν,
ο πλασμένος για τις μικρές Κόρες και τα νησιά του Αιγαίου
ο εραστής του σκιρτήματος των ζαρκαδιών
και μύστης των φύλλων της ελιάς
ο ηλιοπότης και ακριδοκτόνος.
Μοίρα των αθώων, είσαι η δική μου η Μοίρα!
 |
| Η Παναγία η Παντοχαρά του Ελύτη, στη Σίκινο ''Καμιά φωνή δεν πάει χαμένη στους κόρφους τ' ουρανού Φωνές και χρώματα ηχερά. Στο μακρινό ξωκλήσι του πουνέντε...''Ο-Ελύτης) |
Το τάμα του Ελύτη
Τον περασμένο Αύγουστο έγιναν τα θυρανοίξια του αφιερωμένου στη Παναγιά την Παντοχαρά μικρού ναού, στη Σίκινο που ποτέ δεν επισκέφτηκε αλλά ύμνησε και ξεχώρισε για την παράξενη ομορφιά της,«Η Παναγιά το πέλαγο/κρατούσε στην ποδιά της/τη Σίκινο, την Αμοργό/ και τ' άλλα τα παιδιά της», γράφει ο ποιητής στη συλλογή «Τα Ρω του Έρωτα».
Ποτέ όμως δεν επισκέφτηκε το νησί, όπως διευκρινίζεται σε αναθηματική πλακέτα στον τοίχο του ναού, δεξιά της εισόδου.
Θαύμαζε τη Σίκινο μακρόθεν:
«Η Σίκινος για τον Ελύτη εκφράζει την παρθένα, καθαρή Ελλάδα. Του άρεσε και ο ήχος της λέξης "Σίκινος"», λέει ο Αλέξανδρος Σαμαράς.
Η τοποθεσία που επιλέχθηκε για την ανέγερση του ξωκλησιού, όπως εξηγεί ο ίδιος, είναι ένας χώρος απλός, αιγαιοπελαγίτικος, που έχει μια φυσική ομορφιά και αθωότητα.
Βλέπει ανεμπόδιστα στο Αιγαίο, κοιτάει στον βορρά και στο βάθος φαίνεται η Σίφνος, «Το εκκλησάκι βρίσκεται επάνω στον "αέρα"».
Πελεκημένη στην πέτρα στο υπέρθυρο της εκκλησιάς διαβάζουμε τη φράση : «Παρθένω Σικινίω Οδυσσέας Ελύτης ανέθηκε»
ΕΙΜΑΙ
ΤΟΥ ΟΛΙΓΟΥ και του ακριβούς. Δεν υπήρξα ποτέ του τρίτου προσώπου.
Τρέφομαι από το δ υ σ και το ε υ που κατά περίσταση προσφέρω.
Αρνούμαι όμως τροφή στους χορτάτους που ζητούν ολοένα κι άλλη, κι άλλη πείνα. Θα 'τανε σα να επεδίωκα να ιδιοποιηθώ τα ίδια μου τα υπάρχοντα.
Κατά τα άλλα, συχνάζω εκεί όπου κάθε θολούρα, ως κι ο καπνός του τσιγάρου μου ακόμη εξουδετερώνεται απ’ το θαλασσάκι που φυλάγει καλού-κακού για χάρη μου στο βορειοδυτικό της ντουλαπάκι η Παναγιά η Παντοχαρά.Αυτά λέει ο Οδυσσέας Ελύτης στον Κήπο με τις αυταπάτες.
Κι ακόμα λέει εκεί κάπου παρακάτω :Έρχομαι ...στην Παρθένο της Σικίνου πριν να υπάρξει...Αρνούμαι όμως τροφή στους χορτάτους που ζητούν ολοένα κι άλλη, κι άλλη πείνα. Θα 'τανε σα να επεδίωκα να ιδιοποιηθώ τα ίδια μου τα υπάρχοντα.
Κατά τα άλλα, συχνάζω εκεί όπου κάθε θολούρα, ως κι ο καπνός του τσιγάρου μου ακόμη εξουδετερώνεται απ’ το θαλασσάκι που φυλάγει καλού-κακού για χάρη μου στο βορειοδυτικό της ντουλαπάκι η Παναγιά η Παντοχαρά.Αυτά λέει ο Οδυσσέας Ελύτης στον Κήπο με τις αυταπάτες.
 |
| Σίκινος |
 |
| Σίκινος |
Όταν χαράζει στο Αιγαίο...
 |
http://panagiotisandriopoulos.blogspot.gr/2011/03/blog-post_7015.html http://www.aegeanislands.gr/my-aegean.html http://www.tovima.gr/culture/article/?aid=414471 Επιμέλεια κειμένων, Μαρία Λαμπράκη |
Ο Γιώργος Σεφέρης
(Σμύρνη 13 Μαρτίου 1900 – Αθήνα 20 Σεπτεμβρίου 1971) είναι ένας από τους
σημαντικότερους Έλληνες ποιητές και εκ των δύο μοναδικών βραβευμένων με
το Νόμπελ Λογοτεχνίας Ελλήνων, μαζί με τον Οδυσσέα Ελύτη.
Copy and WIN : http://ow.ly/KNICZ
Copy and WIN : http://ow.ly/KNICZ
