Η Ποίηση της Μουσικής

 

 Simon Vouet Parnassus - Apollo

Σεμνή κατά πάντα η μουσική θεών εύρημα ούσα.

Πλούταρχος, 47-120 μ.Χ.

...εἶδος γὰρ καινὸν μουσικῆς μεταβάλλειν εὐλαβητέον ὡς ἐν ὅλῳ κινδυνεύοντα·
 οὐδαμοῦ γὰρ κινοῦνται μουσικῆς τρόποι ἄνευ πολιτικῶν νόμων τῶν μεγίστων, ὥς φησί τε Δάμων καὶ ἐγὼ πείθομαι.

Πλάτων

(ΠΟΛΙΤΕΙΑ, Δ. 424 c)

"Η Μουσική είναι ένα ηθικό δίκαιο. 
Δίνει ψυχή στο σύμπαν, φτερά στο νου, πτήση στη φαντασία και γοητεία και ευθυμία στη ζωή και τα πάντα"

      (Σωκράτης)

Music, the harmony of life: paintings by Raff BoyadjianΝίκος Γκάτσος - Ἀμοργός (απόσπασμα)  Kαληνύχτα λοιπόν βλέπω σωρούς πεφτάστερα να σας λικνίζουν τα όνειρα μα εγώ κρατώ στα δάχτυλά μου τη μουσική για μια καλύτερη μέρα.

Αrt of Boris Indrikov

William Shakespeare«Ο άνθρωπος που δεν έχει τη μουσική μέσα του,
που δεν συγκινείται από τη γλυκιά μελωδία των ήχων,
είναι ικανός για προδοσίες, κακές πράξεις, καταστροφές».

allegory-of-music-francois-bouche

ΕΝΑΣ ΓΕΡΟΝΤΑΣ ΣΤΗΝ ΑΚΡΟΠΟΤΑΜΙΑ-Γ.Σεφέρης(απόσπασμα)

Δε θέλω τίποτε άλλο παρά να μιλήσω απλά, να μου δοθεί
   ετούτη η χάρη.
Γιατί και το τραγούδι το φορτώσαμε με τόσες μουσικές
   που σιγά-σιγά,βουλιάζει
και την τέχνη μας τη στολίσαμε τόσο πολύ που φαγώθηκε
   από τα μαλάματα το πρόσωπό της
κι είναι καιρός να πούμε τα λιγοστά μας λόγια γιατί η
   ψυχή μας αύριο κάνει πανιά.
 Κάιρο, 20 lουνίου '42

paintings, by Raff Boyadjian 

Στοχασμοί, Oscar Wilde
Κι ότι είναι αληθινό για τη μουσική ειν' αληθινό και για όλες τις τέχνες.
Η ομορφιά έχει τόσες σημασίες όσες διαθέσεις έχει η ψυχή.
Είναι το σύμβολο των συμβόλων.
Η ομορφιά φανερώνει το καθετί, γιατί δεν εκφράζει τίποτε.
Όταν μας φανερώνει τον εαυτό της, μας δείχνει όλον τον φλογόθωρο κόσμο.Mέσα στη Μουσική-Γιώργος Σαραντάρης.

Μέσα στη μουσική υπάρχει χώρος

Να κοιμηθεί ο άνεμος

Μαζί του συνταξιδεύουμε κι εμείς

Κάπου ο κίνδυνος είναι μεγάλος

Όμως αυθόρμητα τραβάμε ίσια

Προχωρούμε όχι πια μέσα στη μουσική

Αλλά μέσα στο θάνατο

Κι ο δρόμος δεν έχει τέλος.

(«Μέσα στη Μουσική»)

Αrt of Boris Indrikov-Violina (2001).

(Χαλίλ Γκιμπράν, Η φωνή του δασκάλου)
"Θεϊκή μουσική
Κόρη της ψυχής του Έρωτα
Δοχείο της πίκρας και της Αγάπης...
Καρπέ της θλίψης
Ανθί της ευτυχίας, Μπουμπούκι της χαράς...
Ω μουσική!
Εσύ μας δίδαξες να βλέπουμε με τ’ αφτιά μας
Και ν’ ακούμε με τις καρδιές μας.
Ω μουσική
Στα βάθη σου αφήνουμε τις καρδιές
Και τις ψυχές μας

Αrt of Boris Indrikov

 “Ακούω τη μουσική κι είναι της θάλασσας σκοπός.
Της θάλασσας του φθινοπώρου.
Γεμάτη από βαθιές νότες και κύματα γοργά.
Κάτι σαν αναστεναγμός.
Το νόημα σε σονάτα φθινοπώρου.”(Paul Celan)

Δημήτρης Λιαντίνης - "Γκέμμα"(απόσπασμα)

"Της γυναίκας το σώμα είναι το μουσικό όργανο. 

Η αρρενωπία του άντρα είναι ο οργανοπαίχτης.

Όσο πιο έμορφη είναι η εικόνα του θηλυκού, να την ειπείς στο μισοφώς αλάβαστρο,
 να την ειπείς δέρμα δορκάδας τρελαμένο στα μύρα του άνεμου, 
να την ειπείς αστέρι της βροχής που στάζει αχτίνες, όσο πιο έμορφη είναι η όψη του θηλυκού, 
σώμα και πρόσωπο και νόηση ένα, τόσο πιο σπάνιο και ακριβό είναι το μουσικό όργανο που ζητά να το παίξει ο καλλιτέχνης του. 
Βιολί στραντιβάριους είναι της γυναίκας το σώμα.

Λουδοβίκος Μπετόβεν είναι ο βιολιστής του.

Και η πράξη του έρωτα, το μουσικό γινόμενο που ακούγεται,

είναι η Σονάτα Κreutzer. 

Η ενάτη σονάτα."

The young man plays the piano, Gustave Caillebotte

ΔΕΝ ΞΕΡΩ ΑΝ ΘΑ ῾ΡΘΩ ΑΥΡΙΟ-Κική Δημουλά(απόσπασμα)
Στὸ διπλανὸ σπίτι κάποιος μαθαίνει πιάνο.
Ἀρχάριος ἀκόμα, νοερὰ τὸν διδάσκω
τὴ μουσικὴ ἀξία τοῦ ἐπαναλαμβανόμενου.
Ἔπαιζα κι ἐγὼ κάποτε πλῆκτρα
ἀλλὰ μόνο μεταξὺ στενοτάτων κύκλων.
Σὲ τίποτα βαφτίσια ἀνησυχίας
κανένα γάμο βιαστικὰ ἐγκύου πάλι
ἐλπίδας μὲ πολύφερνο ἴσως
καὶ σὲ πανηγύρια πολιούχων χωρισμῶν.
 Μιὰ μουσικὴ ποὺ ὅσο παίζεται
ἀμελεῖς ν᾿ ἀκοῦς ὅπως δὲν ἀκοῦς τὸ ψωμὶ
ὅταν ζυμώνει κάθε μέρα τὴν προϋπόθεσή σου
ὅπως οὐδέποτε προσέχεις
τὴ μέρα ὅταν φεύγοντας κάθε φορὰ σοῦ λέει
δὲν ξέρω ἂν θά ῾ρθω αὔριο.
Δὲν τὴν ἀκοῦς καὶ παραλείπεις
νὰ πεῖς μισὸ εὐχαριστῶ
σ᾿ αὐτὴ τὴ μέρα ποὺ ᾖρθε καὶ αὔριο ὡστόσο
παρὰ τὴ βάσιμή της ἐπιφύλαξη ποὺ διέτρεχες.

painting by Melozzo da Forli

Ἡ Ἑλληνικὴ γλῶσσα-Ν.Βρεττάκος

Ὅταν κάποτε φύγω ἀπὸ τοῦτο τὸ φῶς
θὰ ἑλιχθῶ πρὸς τὰ πάνω ὅπως ἕνα
ρυακάκι ποὺ μουρμουρίζει.
Κι ἂν τυχὸν κάπου ἀνάμεσα
στοὺς γαλάζιους διαδρόμους
συναντήσω ἀγγέλους, θὰ τοὺς
μιλήσω ἑλληνικά, ἐπειδὴ
δὲν ξέρουνε γλῶσσες. 
Μιλᾶνε
μεταξύ τους μὲ μουσική.

Οἱ μουσικοὶ ἀριθμοί- Νικηφόρος Βρεττάκος
Χωρὶς τὴ μαθηματικὴ τάξη, δὲν στέκειτίποτε:
Οὔτε οὐρανὸς ἔναστρος,
οὔτε ρόδο. Προπαντὸς ἕνα ποίημα.
Κι εὐτυχῶς ὅτι μ᾿ ἔκανε ἡ μοῖρα μου
γνώστη τῶν μουσικῶν ἀριθμῶν,
ὅτι κρέμασε μίαν ἀχτίνα ἐπὶ πλέον
τὸ ἄστρο τῆς ἡμέρας στὴν ὅρασή μου
καὶ κάνοντας τὰ γόνατά μου τραπέζι
ἐργάζομαι, ὡς νά ῾ταν νὰ φτιάξω
ἕναν ἔναστρο οὐρανό, ἢ ἕνα ρόδο.

painter, Augustus Edwin John 

Μουσική (Λορέντζος Μαβίλης)

Εις την γλυκιά της νύκτας ήσυχη ερημία,
ενώ λαμποκοπούν τ’ αστέρια μαγεμένα,
τ’ αέρι παίρνει απ’ τους ανθούς την ευωδία
και τα νερά κρυφομιλούν ερωτεμένα.

Τότ’ αγκαλιάζω αν αγροικώ την αρμονία
όπου τ’ αηδόνια χύνουν, στα κλαριά κρυμμένα,
ή κι αν ερωτική μου ψάλλει μελωδία
μέσα εις βαρκούλ’ αηδονολάλητη παρθένα.

Κι ευτύχημ’ άλλ’ ο νους μου δεν επιθυμάει
παρ’ όλην την ζωήν μου να την ναναρίζει
τέτοι’ αρμονία που τα πάθη όλα νικάει.

Εις την ψυχήν η Μουσική φτερά χαρίζει,
ώστ’ ημπορεί μακράν του κόσμου να πετάει
κι εις ύψη αιθέρι’ από ηδονή να λαχταρίζει

Γυμνό σώμα (Γιάννης Ρίτσος) -απόσπασμα
Ὅπου βρίσκεσαι
ὑπάρχω.

Τὰ χείλη μου
περιτρέχουν τ᾿ ἀφτί σου.

Τόσο μικρὸ καὶ τρυφερὸ
πῶς χωράει
ὅλη τὴ μουσική;

music girl by Daniel Maclise 

Oδυσσέας  Ελύτης, Από την ενότητα Οι κλεψύδρες του αγνώστου]

στ’Στον Ανδρέα Εμπειρίκο (απόσπασμα)
Νυχτερινό υφαντούργημα
Των κρίνων φλοίσβος που γυμνώνει τ’ αυτιά και διασκορπίζεται
Νιώθω στους ώμους της ζωής το σκίρτημα που βιάζεται ν’ αδράξει το έργο
Νιότη που θέλει άλλη μια ευκαιρία αιωνιότητας
Και στην εύνοια των ανέμων ρίχνει το κεφάλι της 

αδιαφορώντας
Υπάρχει ένα στήθος που χωράει τα πάντα, μουσική που κυριεύει στόμα που ανοίγει
Σ’ άλλο στόμα -κόκκινο παιχνίδι κλαδεμένο απ’ τον 
ίλιγγο

Ζωγράφος, Βασίλης Βαγιάννης
( Τρελό κορίτσι, του W. B. Yeats, μτφ. Σπ. Ηλιόπουλος)
«Εκείνο το τρελό κορίτσι που αυτοσχεδιάζει τη μουσική του,
Την ποίησή του, χορεύοντας στην ακροθαλασσιά
Με την ψυχή του τώρα διχασμένη
Και σκαρφαλώνει, πέφτει, δίχως να ξέρει πού
Και κρύβεται σ`ενός ατμόπλοιου τ`αμπάρι
Με γόνατο σπασμένο, η κόρη αυτή, δηλώνω εγώ,
Είναι κάτι ωραίο και υψηλό, κάτι
Ηρωικά χαμένο που ηρωικά έχει βρεθεί.
Δεν έχει σημασία ποιά συμφορά τη βρήκε~
Την τύλιξε μια μουσική απελπισμένη
Και τυλιγμένη, τυλιγμένη μες στο θρίαμβό της
Εκεί που στοίβαζαν δεμάτια και καλάθια
Έβγαλε μια φωνή παράξενη, τραγουδιστή:
«Ω θάλασσα που θάλασσα ποθείς, θάλασσα πεινασμένη».

«Η μουσική στην   ποίηση του Τάσου Λειβαδίτη»Κάποτε τα βράδια, ιδιαίτερα όταν βρέχει, ο νούς μου ταξιδεύει – πιο συχνά στα παιδικά μου χρόνια.
Και τότε ξεπροβάλλει ο καθηγητής του βιολιού.
Φορούσε μια ξεθωριασμένη ρεντικότα και μια περούκα μαδημένη – γελούσαμε μαζί του.
Αλλά όταν μετά το μάθημα έμπαινε η μητέρα στην κάμαρα (για χάρη της ίσως) έπαιζε κάτι διαφορετικό -
μια μελωδία ήρεμη και σοβαρή που μας έκανε να σοβαρευόμαστε κι εμείς άξαφνα,
σα να μαντεύαμε αόριστα ότι στο βάθος η μουσική 

δεν είναι πάθος η όνειρο, νοσταλγία ή ρεμβασμός

αλλά μια άλλη δικαιοσύνη.

Женские образы,художник Andrius Kovelinas  (Τάσος Λειβαδίτης.)
Πίναμε όλη νύχτα,
"ακούς αυτήν την υπέροχη μουσική;", τον ρώτησα,
"δεν είναι μουσική", μου λέει.
"Εγώ καταστρέφω τη ζωή μου."" Περιμένοντας τὸ βράδυ
Δὲν ξέρω πῶς, δὲν ξέρω ποῦ, δὲν ξέρω πότε, ὅμως τὰ βραδιὰ
κάποιος κλαίει πίσω ἀπὸ τὴν πόρτα
κι ἡ μουσικὴ εἶναι φίλη μας – 
 Ζήσαμε με χαμένα όνειρα. Και σκοτωμένη μουσική. Το τραγούδι είναι το τέλος. Αφού όλα άρχισαν μες στη σιωπή.


 (Τάσος Λειβαδίτης.)"κάποτε θα αποδίδουμε δικαιοσύνη
με ένα αστρο ή ενα γιασεμί...
σαν ένα τραγούδι που καθώς βρέχει
παίρνει το μέρος των φτωχών..."

Ίνα πληρωθή το ρηθέν…
 Και κάθε τόσο απ’ το μεγάλο ρολόι του τοίχου ακούγονταν οι θλιβεροί ήχοι των επιζώντων / στο ίδιο σπίτι μέναμε πολλοί: / ο γέρος με το φλάουτο / ένας τρελός χωρίς ηλικία / ένα φάντασμα απ’ την Οδησσό / εγώ με τα χειρόγραφά μου εγκαταλελειμμένα στον ουρανό''

(“Ιστορική σύγχυση')-Τάσος Λειβαδίτης
“θα τα πεις όλα' φώναξε κάποιος κι άρχισα να τους διηγούμαι για τη μητέρα μου: το καλοκαίρι τα βράδια τραγουδούσε την “Παλόμα' μπρος στ’ ανοιχτό παράθυρο, ο παππούς τη συνόδευε με την κιθάρα, το φεγγάρι τους φώτιζε σα νά ‘ταν αιώνιοι' 

Works Mark Keller Art

(“Ο μουσικός)Τάσος Λειβαδίτης 

Συχνά τη νύχτα, χωρίς να το καταλάβω, έφτανα σε μια άλλη πόλη, δεν υπήρχε παρά μόνο ένας γέρος, που ονειρευόταν κάποτε να γίνει μουσικός, 
και τώρα καθόταν μισόγυμνος μες στη βροχή – με το σακάκι του είχε σκεπάσει πάνω στα γόνατά του ένα παλιό, φανταστικό βιολί, 
“το ακούς;' μου λέει, “ναι, του λέω, πάντα το άκουγα', ενώ στο βάθος του δρόμου το άγαλμα διηγόταν στα πουλιά το αληθινό ταξίδι'

Works Mark Keller Art 

(“Ο μουσικός με το φαρδύ καπέλο')-Τάσος Λειβαδίτης

“Κι αυτό το τραίνο που ήρθε από μια μακρινή πόλη, σταμάτησε στον έρημο σταθμό / δεν κατέβηκε κανείς παρά μόνο κάποιος μουσικός μ’ ένα φαρδύ ανεμοδαρμένο καπέλο / άνοιξε τη θήκη του βιολιού κι άρχισε να παίζει μια παράξενη μουσική / σα νά ‘θελε να μάς πείσει ότι όλα είναι δυνατά κι ότι δεν τελειώνει πουθενά ο κόσμος'

Art , Марк Келлер (Mark Keller)
Περιπλανήσεις- (Τάσος Λειβαδίτης)
 '' άλλοτε περπατώντας τη νύχτα ολομόναχος άκουσα ένα πιάνο να παίζει / κι οι θλιμμένες νότες του ήταν σα νά ‘ρχονταν απ’ το βάθος ενός ονείρου / ή μιας άλλης ζωής / πού πήγαινα; τί γύρευα; Θα ξαναγυρίσουμε ποτέ;''

Έξαλλου δε ζητήσαμε τη νίκη... μονάχα λίγη μουσική...(Τάσος Λειβαδίτης).