Κι αν έφερα τη ζωή μου ως εδώ

Κι αν έφερα τη ζωή μου ως εδώ
με τις σταλαγματιές  του 'Ηλιου
στα  πυρωμένα αλώνια του μεσημεριού
και με την όψη στραμμένη  στο πέλαγος
ήταν που ο αγέρας
 χαράζοντας ίχνη πάνω στην βρεγμένη άμμο
αποτύπωσε τα βήματά σου για να σε βρω.

 
Εκεί που τα αλμυρίκια στο ξέβρασμα της θάλασσας
άφηναν  το τελευταίο μουρμουρητό του φλοίσβου
και οι αλατόπετρες  έκαιγαν το πάθος  του 'Ερωτα
στη λάβα του μεσημεριού.

Κι αν έφερα τη ζωή μου ως εδώ
πάνω στο βράχο της υπομονής
ταξιδεύοντας όνειρα
σε ένα κάτασπρο φτερό του γλάρου
ήταν  που  τα μάτια σου
χάραξαν  πορεία  στο ακυβέρνητο
πλοίο της ζωή μου.
Τη νύχτα που ξέμπαρκοι
αναζητούσαμε τη πυξίδα
της καρδιάς  ''μακριά  του κόσμου τούτου
και του παντοτινού''.

Κι αν έφερα τη ζωή μου ως εδώ
΄΄Ηταν γιατί κανείς δε θέλησα να μάθει
απο τι  αίμα γίνεται  το κόκκινο του δειλινού
την ώρα που ο ήλιος χάνεται  πίσω απο τα βουνά
κι η θάλασσα σβήνει τη δίψα του φιλιού σου
στην υγρή της αγκαλιά .
Κι αν έφερα τη ζωή μου ως εδώ
΄Ηταν γιατί σε ήξερα, προτού να σε γνωρίσω.
 Μαρία Λαμπράκη

Η έκφραση ''έφερα τη ζωή μου ως εδώ'' είναι δάνειο απο ποίημα του Οδυσσέα Ελύτη.

Νίκου Εγγονόπουλου, «Ένα τραγούδι για το φεγγάρι»

«Τα παλαιά φεγγάρια, απάντησε, κομματιά-
ζονται και γίνονται αστραπαί. Δεν βλέπεις
ότι, οσάκις βροντά, πώς λάμπουν σαν σπαθιά;»

«Ο Νασρ-εδίν και τα ανέκδοτα αυτού»

τα πιο ωραία τραγούδια
είν' τα τραγούδια του φεγγαριού
υπάρχουν φυσικά
κι' άλλα τραγούδια
πολλά
κι' ωραία
—τί λέω: υπέροχα—
όμως τα πιο ωραία
πρέπει νάν το παραδεχτούμε
είν' τα τραγούδια
των φεγγαριών
όταν
tes seins ruissellent d' argent
φεγγάρια
σαν δε φοβήθηκες τις επαφές και τις θωπείες και τις ερωτήσεις νηρηΐδων
φωνάζοντας
μέσα στη νύχτα
ο πετεινός
δεν εννοεί ακριβώς τίποτε
ούτε τις πρόγνωσες καιρού που τ' αποδίδουν
ούτε τις
φώκες
που χορεύουν μέσα στης Δήλου τα σκοτάδια σαν ξωθιές
κι' από μακρυά κι' από κοντά
είναι σα φλόγες ψυχρές
και μειδιά
φεγγάρια
οι κόρες με τις κόρες των ματιών τους αραδιάζουν
τα παραδείσια κάλλη τους
φεγγάρια
κι' έτσι αραδιάζουν και στους τοίχους ποιητάς
κι' άλλος κρεμιέται κι' όλο μιλάει για στίχους
και στύβει την καρδιά του
σα σφουγγάρι
να τρέχουν τα αίματα μ' ανταύγειες
αργυρές φεγγάρια
η γιαγιά κλώθει το τριφύλλι
ο τρελός μετρά την καταιγίδα
καπνοί του στερεώματος
σαν στέμμα
κάποτε ζώσαν τη ζωή και τώρα
ρυμουλκά θανάτου
πώς σωπαίνουν
χλωμά των Επιτάφιων λουλούδια
σεις
φεγγάρια
θάρθω στα μουσικά τρισάγια της οργής σου
βουβός κι' άσκεπος
με χέρια να μετρούν τα χρόνια
να σου ραβδίσω μέσ' στα μάτια
σου
τα χιόνια
που λάμπουνε σπαρμένα ναφθαλίνη κι' άστρα
μακρές δεντροστοιχίες ορχουμένων
σε πουλημένης σου μνηστής τις κλάψες
να χορτάσω
τα άσπρα μούρα
που
κρεμούνε
στα μαλλιά σου
τα φεγγάρια
πίσω δε θα γυρίσει —το γνωρίζω—
αυτό το λίγο που έχει απομείνει
απ' τη ζωή
των φεγγαριών κοντά σου ρόδα ανέμων
ναρκισσευτής της καταχνιάς
τα σιντριβάνια
πώς ιριδίζουν
μουσικές χαμού και καταφρόνιας
ψηλά τα χέρια ας σηκωθούν
μέσ' στις παλάμες
να συγκεντρώσουμε τα νάματα
μιας ιδιαίτερης σοφίας
που δίνουν
σε όσους τα παρακαλούν με πάθος
τα φεγγάρια
ωρισμένως αυτό το τραγούδι προκαλεί θλίψη
σ' αυτόν που το διαβάζει
και σ' αυτόν όπου τ' ακούει
όμως απ' την αρχή δεν τόχαμε κρυμμένο:
αν είν' τα ωραιότερα τραγούδια
είν' φυσικά και τα πιο
γεμάτα πίκρα
τα τραγούδια που έχουν γραφή
για τα φεγγάρια
εξαίρεση —σημειώσατε— σε τούτο τον κανόνα
είν' τα τραγούδια που έχουν γραφή κοντά
σε καταρράχτες
κι' άλλα πάνω σε καταποντιζόμενο
καράβι
—ενώ η σειρήνα σεγκοντάρει αναμαλλιάρα—
κι' άλλα που ετραγούδησε
κόρη
με άρπα
κάτω από μαδημένο άγαλμα παληάς θεάς
που να το
λούζουν
τα φεγγάρια
κλείσε τις γρίλλιες κι' αφουγκράσου όξω ποιος περνάει
τα βήματα που ηχούν
είν' το φεγγάρι
π' ανατέλλει
σκέψου τη θάλασσα κι' αποκοιμήσου
σκέψου τον έρωτα και ξύπνα
λύσε της τα μαλλιά
και να τα περεχάς
φεγγάρια
τα φεγγάρια πίσω από τα δέντρα
σαν τρίλλιες πιάνου μάς θυμίζουν την Ελλάδα
με τα σουραύλια τα λιμάνια της τους θρύλλους
η Γενοβέφα τον Ερωτόκριτο
για εραστή χαίρεται τώρα
του Πλάτωνα η στάμνα
—ως την πήγαινε στη βρύση—
του ξέφυγ' απ' τα χέρια και κοίτεται συντρίμμια
(μέσ' στις οξυές της ρεματιάς
αμνοί εξιλαστήριοι οι αντάρτες)
ροδόσταμα και σπέρμα γίνοντ'
ένα
σαν λούζουν
την Ελλάδα
τα φεγγάρια
κοιμάσαι και τα βλέφαρα
και τα βυζιά σου ερεθίζουν
τους επιδέξιους τοξευτές στις πολεμίστρες
βρεθήκαμε πάλι εδώ
στον κάμπο
στο Εξαμίλι
η χέρα μου είναι της πλύσης σου η σκάφη
κι' από πολύ κοντά τώρα ακούω
το σπαραγμό που δέρνεται μέσα στα στήθια σου
το ρέκασμά σου
ερωτική τρυγόνα
ενώ
απάνω στα σφουγγάρια
λάμπουν
τα
φεγγάρια
πάνω στις στέγες καπνοδόχες
πρωϊνές «κυράδες»
όλο νωχέλεια και μεγαλόπρεπη σαγήνη
προσμένουν τα περάσματα πουλιών του φθινοπώρου
—πολλά πουλιά κοπάδια
που φκιάνουν πάνω στον ουρανό σαν ένα γράμμα:
το γράμμα που ο καθείς προσμένει—
πάνω στις καπνοδόχες είν'
δυο περιστέρια
κάτω απ' τις καπνοδόχες
είναι δυο περιστέρια-χέρια
που ρίχνουνε λουλούδια άσπρα
—ίσως νάν' καμέλιες
γαρδένιες—
πάνω στα χνάρια τα εδικά σας
μαγικά
φεγγάρια
καβάλλα τ' άτι καβαλλάρη κι' άη Γιώργη
μέσ' στο ντουλάπι θάβρης τα κοσμήματα
όπου θα φέρης
για να σωθούν οι κρίνοι των παρθένων
όμως
όταν περνάς στις λίμνες
να φωνάζης
λόγι' αγάπης
στα νερά που
καθρεφτίζονται
φεγγάρια
χαίτες θεοί βαρούνε τις καμπάνες
μέσα στους κήπους που φωτίζουν
τα φεγγάρια
μυριόστομη απειλή οι κάλυκες της αμαρτίας
ρυπαρά παλάτια των τύψεων οι αγκινάρες
την πόρτα σου χτυπώ
έλα ν' ανοίξης
τ' άφταστο κάλλος σου
να δείξης
στα φεγγάρια
στα φρύδια σου εκρεμαστήκαν τα φεγγάρια
δύουνε τα φεγγάρια και πύρινη
ρομφαία
πίσω απ' το λόφο ιχνηλάτης
ο νέος Δίας
για στύψε την καρδιά σου:
θα χυθή ιδρώτας
ο ιερός ιδρώτας του δουλευτή τ' αδικοσκοτωμένου
και της μαχαίρας το λεπίδι
είναι φεγγάρι
η σκλαβιά —σωστά— πίκρες οπόχει
ελάτε όλοι και κάντε
το σταυρό σας
(ένας σταυρός ποτέ
δεν πάει χαμένος)
κυττάξτε
αλλά κυττάχτε γρήγορα:
δύει το φεγγάρι
[Νίκος Εγγονόπουλος, Ποιήματα Β', Ίκαρος, Αθήνα 1985, σ. 150-156]
ΠΗΓΗ

Η σιωπή των λέξεων

Mε τ' ακροδάχτυλα των λέξεων /ψηλαφίζω τη σιωπή.
Με κινήσεις ασκητικές αναζητώ τα λόγια /που στόλισαν το αμετάκλητο πριν χαθείς/όπως στη θάλασσα ο ναυαγός.
Τ' ανακαλώ όλα με ευλάβεια στην επιφάνεια/μεγενθύνω την εικόνα σου /στο χώρο της ορατής σύλληψης των πραγμάτων/και γίνομαι μαζί σου /ένα και αυτόφωτο.
Εκεί, που το ''άλεκτο'' βγάζει στο Φως.
Γιατί, όπως αναφέρει ο Eugène Ionesco:
''Οταν όλα θα έχουν ειπωθεί/ θα ανήκουμε σε άλλους καιρούς''. (Μαρία Λαμπράκη)

Σπασμένο φεγγάρι

Σπασμένο είναι απόψε το φεγγάρι
γέμισε θρύψαλα και κλαίει ο ουρανός
μα σκούπισε απ' τα μάτια σου το δάκρυ
μη πέσουνε στα πέλαγα
γιατί είμαι ναυαγός.

Και που θα βρω στεριά για ν' αράξω
που' ναι βαθύς και μαύρος ο γιαλός
και δίχως λέξεις πως να σε φωνάξω
που δεν μ' ακούς και πάει πια καιρός.

Σπασμένο είναι απόψε το φεγγάρι
έπεσε πάνω μου και μ' έκοψε στα δυο
μ' άναψε μάτια μου της νύχτας το λυχνάρι
απο το φως του έρωτα που είναι Αγιο Φως.
(Μαρία Λαμπράκη)

Ποιήματα-Goll, Ivan- Iβάν Γκολ

Irina Munteanu  photography

ΟΙ ΕΡΑΣΤΕΣ ΤΗΣ ΜΟΝΑΞΙΑΣ-Iβάν Γκολ
Πόσοι και πόσοι στις νυχτερινές κάμαρες μέσα
δεν ξεστρώνουν με τα εύθραυστα χέρια τους
τα μολυβένια σεντόνια
Τυφλό το μάτι του εκκρεμούς
η μοναξιά
κρέμεται από το σπανιολέτο
και το παντζούρι
χτυπάει σάμπως λαβωμένου άγγελου φτερούγα
Όσοι δεν κοιμούνται περιμένουν
περιμένουν τον άνεμο
του κόσμου το τέλος περιμένουν
Αχ να και η αυγή με χρώματα σμέουρου:
τη στυφή ξαναπαίρνει η ζωή γεύση του αίματος
 μετάφραση: Γιώργος Κεντρωτής

 Les portes-Yvan Goll
J’ai passé devant tant de portes
Dans le couloir des peurs perdues et des rêves séquestrés
J’ai entendu derrière les portes des arbres qu’on torturait
Et des rivières qu’on essayait de dompter

J’ai passé devant la porte dorée de la connaissance
Devant des portes qui brûlaient et qui ne s’ouvraient pas
Devant des portes lasses de s’être trop fermées
D’autres comme des miroirs où ne passaient que les anges

Mais il est une porte simple, sans verrou, ni loquet
Tout au fond du couloir tout à l’opposé du cadran
La porte qui conduit hors de toi
Personne ne la pousse jamais

Yvan Goll: Οι πόρτες-Ιβάν Γκολ.

Μετάφραση: Ε. Χ. Γονατάς.

Πέρασα μπροστά από τόσες πόρτες
μέσα στο διάδρομο των χαμένων φόβων και των φυλακισμένων ονείρων
άκουσα πίσω απ' τις πόρτες δέντρα που τα βασάνιζαν
και ποταμούς που προσπαθούσαν να τους δαμάσουν
Πέρασα μπροστά απ' τη χρυσή πόρτα της γνώσης
μπροστά από πόρτες που έκαιγαν και δεν ανοίγαν
μπροστά από πόρτες που κουράστηκαν να μένουν πολύ καιρό κλειστές
κι από άλλες σαν καθρέφτες απ' όπου περνούσαν μόνο οι άγγελοι
Υπάρχει όμως μια πόρτα απλή, δίχως σύρτη ούτε μάνταλο
στο βάθος του διαδρόμου, απέναντι απ' το ρολόι
η πόρτα που οδηγεί πέρα από σένα-
κανένας δεν τη σπρώχνει ποτέ.

YVAN GOLL : ΜΑΛΑΙΣΙΑΚΑ ΤΡΑΓΟΥΔΙΑ

Το 1934 εκδόθηκε στο Παρίσι μια ποιητική του συλλογή με τίτλο "Μαλαισιακά τραγούδια". Ο Μαρσέλ Μπριόν είπε γι'αυτά ότι προίκισαν τη γαλλική γλώσσα με παράξενη αρετή μαγείας. Δύσκολα τα ξεχνάς αυτά τα μικρά ποιήματα, γιατί δεν μοιάζουν με τα άλλα, φτιάχνουν κάτι εξωτικό και παγκόσμιο μέσα από μια χαρακτηριστική απλότητα.
 ΠΗΓΗ

Mariska Karto Fine Art Photographer

 {Ιβάν Γκόλ 1891-1950, Chansons Malaises, μετάφραση: Ε. Χ. Γονατάς}Είμαι το ρυάκι σου
που μέθυσε με δυόσμο

Σκύψε πάνω μου
για να σου μοιάσω

Κολύμπησε μέσα μου
να νιώσεις πως τρέμω

Φάε τα ψάρια μου
να μ’ αφανίσεις

Πιες με
να με στερέψεις

Αγάπησέ με
Θα σε συντρέξω να πνιγείς
XX
Στο φιλί σου πιο βαθύ κι απ’ το θάνατο
νιώθω τη λύσσα σου να ξαναμπείς στη γη
να γυρίσεις πίσω στο χάος σου

Λιώνεις
χάνεσαι
σύννεφο πέφτεις
ποτάμι τρέχεις στη θάλασσά σου
Κι σάρκα μου σε δέχεται σαν ένα μνήμα                

   XXV 
Σκεπάστηκα με εφτά πέπλα
για να με ξεσκεπάσεις
εφτά φορές

Μυρώθηκα μ’ εφτά μύρα
για να με μυρίσεις
εφτά φορές

Σου είπα εφτά ψέματα
για να με αφανίσεις
εφτά φορές

Όταν ζυγώνεις η νύχτα όλη ανατριχιάζει
οι τοίχοι σαλεύουν

το γιασεμί μυρίζει πιο δυνατά
η θάλασσα ανασαίνει πιο γρήγορα

κι άνεμος ανάστατος
σιάζει τα μαλλιά μου
όπως σ' αρέσουν

Από τότε που με γνώρισες--Ιβάν Γκολ. Μετάφραση: Ε. Χ. Γονατάς.
Από τότε που με γνώρισες
Γνώρισα κι εγώ τον εαυτό μου
Το σώμα μου το 'νιωθα πιο ξένο
Κι από μια ήπειρο μακρινή
Δεν εξεχώριζα
Ανατολή από Νότο
Ο ώμος μου απόγκρεμος
Ορθωνόταν σα βράχος
Ξάφνου το χέρι σου σοφό
Μου δίδαξε ποια είμαι
Το πόδι μου βρήκε το βήμα του
Η καρδιά μου το χτύπο της
Τώρα αγαπώ τον εαυτό μου
Όπως εσύ μ’ αγαπάς

L'Ange à Claire  Une fois l'ange passe aussi Tout près de toi C'est un lundi matin pluvieux Tu te sens plus vieux que le monde Les souliers mal cirés Et le cœur tout rouillé Mais l'ange de ton destin passe T'inondant de bonté Et d'un sourire rose : Retiens-le ! Retourne-toi ! Avant qu'il ne ressemble au vent !

Ο Άγγελος Ιβάν Γκολ. Μετάφραση: Ε. Χ. Γονατάς. Κάποτε ο άγγελος περνάει κι από μπροστά σου είναι μια Δευτέρα πρωί, βρέχει κι αισθάνεσαι πιο γέρος απ' τον κόσμο φοράς αγυάλιστα παπούτσια κι είναι η καρδιά σου όλο σκουριά Αλλά ο άγγελος του πεπρωμένου σου περνάει σε πλημμυρίζει καλοσύνη και με το ρόδινο χαμόγελό του. Άρπαξέ τον! Γύρισε πίσω! Προτού να γίνει άνεμος.

ΕΙΣΑΙ ΤΟ ΒΛΕΜΜΑ…

Goll, Ivan

Εἶσαι τὸ βλέμμα ποὺ μὲ περιμένει ἀπὸ τὰ βάθη τῶν αἰώνων

ἡ ἀγράμπελη μὲ μάτια χωρὶς βλέφαρα

ποὺ μὲ παραμονεύει κάθε ἄνοιξη

Εἶσαι ἡ πέτρα ποὺ κείτεται

στὸ δρόμο μου ἀπ’ τοὺς πανάρχαιους χρόνους

στραμμένη πάντα, πάντα πρὸς τὸν ἐρχομό μου

ποὺ χάνεται στὸ δειλινό

Εἶσαι ἡ αἰὠνια κοιλάδα

που’ ναι ἁπλωμένη περιμένοντας –

πότ’ ἐπὶ  τέλους θὰ βουλιάξει τὸ βουνὸ μὲς στὰ λιμνάνθεμα!

Ιβάν Γκόλ, Ποιήματα 1920-1950, μετάφραση: Ε. Χ. Γονατάς,

Collection du Musée Pierre-Noël, Saint-Dié-des-Vosges, France,

Goll, Ivan

 Ο Iβάν Γκολ γεννήθηκε στο Σαιν-Ντιέ το1891

  Σπουδάζει νομικά στο Πανεπιστήμιο του Στρασβούργου. Από το 1914 έως το 1918 ζει εξόριστος στην Ελβετία, γνωρίζεται με τον Arp, τον Jouve, τον Joyce, τον Romains, τον Werfel, τον Zweig. Το 1919 εγκαθίσταται στο Παρίσι. 

Το 1921 παντρεύεται με την Claire Studer. Συνεργάζεται με τον G.W. Pabst και τον Kurt Weill. Συμμετέχει στις εκδηλώσεις των σουρρεαλιστών. Από το 1939 έως το 1947 ζει εξόριστος στις Η.Π.Α. Το 1947 επιστρέφει στο Παρίσι. Πεθαίνει το 1951. 

Έγραψε ποιήματα, δοκίμια, θεατρικά έργα και μυθιστορήματα, στη γαλλική, τη γερμανική και την αγγλική. Γνωστότερα έργα του: "Requiem pour les morts de L' Europe" (1916), "Der neue Orpheus" (1918), "Methusalem oder der ewige Burger" (θεατρ., 1922), "Le Microbe d' Or" (1927), "Die Eurokokke" (1927), "Der Mitropaer" (1928), "Agnus Dei" (1929), "Lucifer Vieillissant" (1934), "La chancon de Jean sans terre" (1936-1939), "Traumkraut" (ποιήματα, 1951).
ΠΗΓΗ

Νύχτα προδοσίας

Παράξενη νύχτα...
Σε στήνει και σε βάζει στο σημάδι.
Κλείνεις τα μάτια, εύχεσαι ο στόχος να μην είσαι εσύ.
Η σιωπή σαν νεκροσέντονο τύλιξε την πόλη.
Μόνο ο Ιούδας τρεκλίζει αποκαμωμένος στους δρόμους, κρατώντας σφιχτά στη χούφτα του τα τριάκοντα αργύρια
Κάθε τόσο γυρίζει και φωνάζει:<<Δικός μου είσαι εσύ;>>
Κανείς δεν απαντά, ο τελευταίος (που απάντησε), το πλήρωσε με σταυρικό θάνατο.
Δε βαριέσαι, μονολογεί..''Σε λίγο ξημερώνει ..''
''Δεν είναι τυχαίο. Που κάθε καινούργια μέρα. Ξημερώνει με το λάλημα του πετεινού. Που μαρτυράει από παλιά. Μια προδοσία.''
Η φράση στα εισαγωγικά, ανήκει στον  Berthold Friedrich Brecht. (  Μαρία Λαμπράκη)

Απρίλης! Δεύτερος γιος της Ανοιξης !

(Πίνακας -Γιάννης Τσαρούχης )Απρίλης

Δεύτερος γιος της 'Ανοιξης
και μόσχο- χαϊδεμένος.
Οι μοίρες του έδωσαν πνοή
μ' αγέρα μυρωμένο.

Οι μέλισσες για χάρη του
ετρύγησαν τη γύρη!
Νά' χει τη γλύκα του μελιού
να μην αναστενάζει.
Κι η γη που τον εγέννησε
μόνο καρπούς να βγάζει.    

Ξανθός να λούζεται στο φως
του Ηλιου την ημέρα.
Και να κρατεί του φεγγαριου
το φυλαχτό στη χέρα.

Nα ' χει το 'Εαρ το γλυκύ
και το Χριστός Ανέστη!
Με πασχαλιές ολάνθιστες
τα όνειρα να θρέφει.
(Μαρία Λαμπράκη)

                                                                     

Κική Δημουλά: Τα κόκκινα παπούτσια

Έχουμε πάνω από μία ώρα που δοκιμάζουμε παπούτσια. Άσπρα. Αστραφτερά, χαρωπά, ανθισμένα παπούτσια. Πασχαλιάτικα. Παιδικά. Τέσσερα πόδια γεύονται κατά κόρον το «καινούργιο» και το «αλλιώτικο», δοκιμάζοντας και απορρίπτοντας ό,τι δεν τους αρέσει, με το αιτιολογικό, αυτό με στενεύει… αυτό μου είναι μεγάλο… αυτό μου είναι μεγάλο και με στενεύει. Εγώ και ο υπάλληλος έχουμε κυριολεκτικά γονατίσει μπροστά σ” αυτά τα πόδια, προσπαθώντας να εντοπίσουμε πού κείται το μεγάλο δάχτυλο, πού κείται το ψεύδος.

Κι άξαφνα, μέσα από ένα κουτί, κάνει τη μοιραία εμφάνιση ένα ζευγάρι κόκκινα κοριτσίστικα παπαρουνένια παπούτσια, μ” ένα κόκκινο παιγνιδιάρικο κουμπάκι στο πλάι, αυτό που πιο πολύ έκαμε την καρδιά μου να σπαρταρήσει, να μικρύνει, να γίνει καρδιά παιδική, να ξανααισθανθεί. Ιπποτικά αμέσως φέρεται ο καιρός, παραμερίζει, για να “ρθει μπροστά μία σκονισμένη ιστορία, παλιά, πάλι με παπούτσια, με τα πρώτα παπούτσια που μ” έκαμαν να κλάψω.

Πάσχα και πάντως μια εποχή που όλα ονομάζονταν «δύσκολα». Τα πράγματα δύσκολα, οι μέρες δύσκολες, η ζωή δύσκολη. Και τότε ακριβώς ήταν που αξίωσα ένα ζευγάρι κόκκινα παπούτσια.
— Θα την πάω στο Μοναστηράκι, στον πατριώτη μου το μαστρο-Κούλη… Θα μας φτιάξει κάτι που να “ναι γερό και συφερτικό, ενέδωσε με τα πολλά ο πατέρας.

Θα κόντευε Μεγάλη Βδομάδα που με πήρε ένα απομεσήμερο να πάμε στο μαστρο-Κούλη. Οι νοικοκυρές ανέμιζαν στα παράθυρα, έπλεναν τζάμια. Καθώς τα “τριβαν με κομμάτια εφημερίδας, εκείνα έτριζαν, κι άστραφταν σα στα παράθυρα να κρέμονταν κλουβιά με τιτιβίζοντα χελιδόνια, και ήλιοι.

Απερίγραπτο ήταν το πόσο σφιχτά με κρατούσε από το χέρι ο πατέρας μου στις λιγοστές εξόδους μας, στους λιγοστούς περιπάτους μας. Σα να του “χα ξεφύγει και να “τρεχε χρόνια να με πιάσει. Και σα να με είχε πιάσει μόλις εκείνη τη στιγμή. Όμως, αυτή τη φορά, ήταν τόσο ευχάριστο αυτό το σφίξιμο. Σαν το εύθυμο εκείνο σφίξιμο που σου κάνουν τα καινούργια παπούτσια την πρώτη μέρα.

Αν με ρωτούσε κανείς πώς πήγαμε στο μαγαζί του μαστρο-Κούλη, από πού περάσαμε, εγώ θα του “λεγα, περάσαμε… περάσαμε… από κάτι κόκκινα παπούτσια, ύστερα πήραμε ένα μακρύ δρόμο κόκκινα παπούτσια, στρίψαμε μετά από κάτι άλλα κόκκινα παπούτσια, και φτάσαμε!

 Μα σα βρέθηκα στο μαγαζί του μαστρο-Κούλη ξέβαψε όλο το κόκκινο χρώμα κι όλη η χαρά από το όραμά μου. Από την πόρτα με πήρε μια χοντρή βαριά μυρουδιά πετσιού και προβιάς, έπεσε μέσα της η αναπνοή μου και πνίγηκε. Χάμω, σκουπίδια, σπάγγοι, καρφάκια, ένας λόφος με λογιώ λογιώ κατσούφικα κοψίδια δέρματα. Μια χοντρή βελόνα, σα μεγάλο καρφί, ανεβοκατέβαινε βαριεστημένη και  στριγγλή και γάζωνε ένα εφιαλτικό παπούτσι.

Σα δήμιος εμφανίστηκε ο μαστρο-Κούλης, αναμερίζοντας μιαν αυλαία από κρεμάθες χοντροπάπουτσα, αντρικά τα πιο πολλά, τα κορδόνια τους τρεμούλιασαν σα νευρικά μουστάκια, και κάτω από τη χοντρή λαστιχένια τους σόλα σπαρτάραγε το κακόμοιρο το όνειρο μου. Κι αφού είπανε, χρόνια και ζαμάνια, ψυχρά κι ανάποδα, και αφού τώωωρα η Αργυρούλα, μπήκε στο θέμα πια ό πατέρας μου:
— Και τώρα, μαστρο-Κούλη, ας πάμε στο προκείμενο! 
Με τούτο το «προκείμενο» πήρα να ελπίζω. Φαντάστηκα πώς το «προκείμενο» μπορεί να “ταν ένας άλλος δρόμος, ένα άλλο μαγαζί, το «καλό» μαγαζί του μαστρο-Κούλη.
— Από δω η κόρη, συνέχισε ο πατέρας μου, ό,τι θυμάται χαίρεται! Της θυμήθηκαν κόκκινα παπούτσια. Έχεις να μας δώσεις τίποτα κατάλληλο;

Και πριν προφτάσω ν” ακούσω την απάντηση, η πατούσα μου βρέθηκε καθηλωμένη πάνω σ” ένα βρομόχαρτο, κι από πάνω της ολόκληρος ο μαστρο-Κούλης, όλα τα χοντροπάπουτσα, να τη ζουλάνε μη και ξεφύγει. Πιο απειλητικό, το βάρος της λέξης «μπόλικα! μπόλικα», που σφυροκοπούσε ο πατέρας μου. Ένα κουτσομόλυβο σύρθηκε σαν κατσαρίδα γύρω γύρω της ενώ ο πατριώτης έλεγε:
— θα γίνουν αθάνατα!

Ανησύχησα.
— Δε θέλω αθάνατα, κόκκινα θέλω, ψέλλισα.
— Θέλε! αγρίεψε ό μαστρο-Κούλης, κάτι συνεννοήθηκε ιδιαιτέρως με τον πατέρα μου, και φύγαμε.

Ίσως σου κακοφανεί, μαστρο-Κούλη, αν τύχει και διαβάσεις αυτή την ιστορία, αλλά κι εγώ τι σου χρώσταγα να περάσω μια τόσο μαύρη Λαμπρή; Τι παπούτσια ήταν εκείνα που μου “φτιαξες; Κόκκινα δε σου είπα πως θέλω; Γιατί σώνει και καλά μουσταρδιά; Και γιατί τόσο χοντρό λάστιχο, βρε μαστρο-Κούλη; Τάνκς ήμουνα; Κι όλα αυτά καλά. Αμ” εκείνο το κόκκινο κουμπί, στο Θεό σου, τι το ήθελες και το έμπηξες; Από πού ως πού κόκκινο κουμπί; Α, προτιμούσα να με γελάσεις παρά να με ξεγελάσεις. Έσκασα στο κλάμα.
— Βρε αχάριστο, φώναζε η μάνα μου, κι αν δεν είναι κόκκινο, είναι προς το κόκκινο… Τι παραπάνω θες; Δεν έχει κόκκινα κουμπιά; Άρα κόκκινα είναι.

Αναγκάστηκα να πειστώ. Και τι το περίεργο; Μήπως τώρα που λέμε «αναπνέουμε, άρα ελπίζουμε», το ίδιο δεν είναι; Κι ανήμερα το Πάσχα, στη λειτουργία της Αγάπης, με κρατάει πάλι ο πατέρας μου από το χέρι, κατηφορίζουμε για την εκκλησία. Εγώ με τα κόκκινα κουμπιά μου, αυτός με την κατάνυξη του, Χριστός Ανέστη σιγοψέλνει. Μπορώ να θυμηθώ και το παραμικρό της σκηνής εκείνης, ακόμα και τις στάλες από τα κεριά της Αναστάσεως στα πεζοδρόμια και στα μαρμάρινα σκαλιά, την αυστηρή παλάμη του πατέρα μου που με ζούλαγε ολόκληρη μέσα της, το πρόσεχε μην πέσεις, το δεν καταλαβαίνω γιατί εννοείς να ξεκινάς πάντα με το αριστερό, διόρθωσε το βήμα σου, άλλαξε το βήμα σου. 

Τα θυμάμαι όλα, και τους μικρούς μου πήδους κάθε τόσο για να βγει το δεξί μπροστά και να πάει το αριστερό πίσω, όλα, ακόμα και το πόσο μου μύρισαν οι πασχαλιές που αγόραζε μια γυναίκα σκυμμένη στο παράθυρο από έναν πλανόδιο ανθοπώλη. — Άλλαξε το βήμα σου, ξανάπε ο πατέρας μου.

Κι εκείνη τη φορά έγινε το κακό. Πάνω στο πήδημα μπερδεύτηχαν τα πόδια μου, κι είδα το ένα κουμπί να διαγράφει μια κόκκινη τροχιά και να εξαφανίζεται. Τι κλάμα και τι ψάξιμο ήταν εκείνο; Δάκτυλος του Σατανά, δάκτυλος του Σατανά! έτριζε τα δόντια του ο πατέρας μου, καθώς έψαχνε χωρίς αποτέλεσμα, καθώς με άκουγε να κλαίω «ασεβώς». Δεν είμαστε πια για εκκλησία, «χρειάζεται καρδίαν καθαράν», και πήραμε πάλι τον ανήφορο. Μπρος εκείνος, με τα χέρια διπλωμένα πίσω στη μέση, να λέει, με κόλασες! με κόλασες!, πίσω εγώ, σα μονοσάνταλη, να κλαίω, να κλαίω.

Η μάνα μου, άμα άκουσε τι συνέβη, είπε μόνο: — Τι λες… Κάτι τρέχει στα γύφτικα.

Μα καθώς με είδε να πετάω τα παπούτσια και να την ακολουθώ ξυπόλυτη και κλαίγοντας, τα έβαλε με τον πατέρα μου:
— Και συ ευλογημένε, πώς στην ευχή έψαξες; Με τα δικά μου τα μάτια; Ολόκληρο κουμπί!

Αλλά εκείνος είχε κιόλας ριχτεί με όλο του το είναι στην κάθαρση. Είχε πάρει μια Σύνοψη κι έψελνε, μουρμουριστά, μασουλιστά, με λοξό κάπως το κεφάλι και το χέρι κοντά στο στόμα, κάπως σα να εξιστορούσε με συντριβή στο αυτί του Κυρίου το πώς τον «κόλασα».
- Θέλω το ολόκληρο κουμπί μου, έλεγα τώρα εγώ μέσα στους οδυρμούς μου.

- Τι λες εκεί… Κάτι τρέχει στα γύφτικα, επανέλαβε η μάνα μου φουρκισμένη.
Και φορώντας μου τα παπούτσια με το ζόρι, με έσπρωξε βίαια στήν ξώπορτα, να πάω να παίξω.

Λίγα βήματα πιο πέρα στεκότανε η φιλενάδα μου η Πόπη. Με κοίταζε. Εγώ κόλλησα στον τοίχο, σήκωσα το “να μου πόδι, και το “κρυψα πίσω από το άλλο. Και στεκόμουνα έτσι.

Και τώρα, γονατισμένη ακόμα, λες και προσκυνούσα, αναπολώντας την τούτην την ανάμνηση, προσπαθώ να καταφέρω τη μικρή ν” αγοράσει αυτά τα παπούτσια. Τα κόκκινα. - Σου είπα, θέλω γόβα άσπρη!
- Μα τα κόκκινα είναι πιο πρακτικά.
- Δεν τα θέλω για πρακτικά, τα θέλω για ευχαριστήσιμα.

Και αποφασίζω. Και τα άσπρα και τα κόκκινα. Προηγουμένως τα εξετάζω προσεχτικά, δοκιμάζω να ιδώ, είναι καλά στερεωμένο το κουμπάκι τους, μην την ξαναπάθω. «Αθάνατα», βεβαιώνει ο υπάλληλος. Και φεύγω, έχοντας επιτέλους αποκτήσει ένα πραγματικό κόκκινο ζευγάρι παπούτσια, πασχαλιάτικο δώρο στα περασμένα μου.
Σ” αυτό τον κεντρικό δρόμο, που φράζεις τη μύτη και το στόμα σου να μη σε πνίξουν τα καυσαέρια, είναι τρέλα να ισχυριστείς ότι μυρίζουν πασχαλιές. Και όμως, εμένα μου μύρισαν.
* από το βιβλίο της Κικής Δημουλά «Εκτός σχεδίου»
εκδ. Ίκαρος, 2004
ΠΗΓΗ