Σελίδες

Σάββατο 29 Σεπτεμβρίου 2018

Γρηγόριος Ξενόπουλος: Φθινόπωρο


 Φθινόπωρο
Ο ουρανός σήμερα είναι ασυννέφιαστος, ολογάλανος και ο ήλιος λάμπει και θερμαίνει σαν καλοκαιριάτικος. Κοιτάζοντας έξω από το ανοιχτό παράθυρο, θα μπορούσα να γελαστώ και να νομίσω, πως ο ημεροδείκτης τρελάθηκε. Μα οι φωνές, που ακούω από το δρόμο, με πείθουν πάλι, πως είναι Οκτώβρης.

Ένας από δω φωνάζει:

-Κάστανα! Κάστανα ζεστά!
Κι άλλος από εκεί:
-Κούμαρα! Κούμαρα!

Έπειτα είναι η μυρωδιά του σπιτιού. Σήμερα μυρίζει ναφθαλίνη. Καταλαβαίνετε γιατί: έχουν βγη από τα μπαούλα τα χειμωνιάτικα ρούχα κι είναι απλωμένα εδώ κι εκεί να ξεζαρώσουν και να ξεμυρίσουν: Χοντρά κοστούμια, βαριά επανωφόρια, φανέλλες, χαλιά, μπερντέδες - η πανοπλία, που θα φορέσουν οι άνθρωποι στο σπίτι, για να πολεμήσουν με τον άγριο χειμώνα που έφτασε.

Όχι ο ημεροδείκτης μου ο καημένος δεν τρελάθηκε. Μόνο ο ουρανός σήμερα έχει τις ιδιοτροπίες του. Και αντί να φορή κι αυτός ή να ετοιμάζη τα χειμωνιάτικά του, τα φθινοπωρινά του τουλάχιστο, παρουσιάζεται ψιλοντυμένος με τα γαλάζια του.

Μα αλήθεια τόση τρέλα έχει σήμερα ο ουρανός; Πώς τον αφήνει ο γεροχειμώνας, πώς δεν του θυμίζει, πως θα κρυώσει με τα λινά;

Βγαίνω στο παράθυρο, για να ιδώ καλύτερα. Α. όχι! Ό,τι γίνεται στο σπίτι, γίνεται και στον ουρανό; Σύννεφα ατμοί, ομίχλες, να τα απλωμένα εκεί κάτω στους μακρινούς ορίζοντες. Λες πως ότι βγήκαν κι αυτά από τα ουράνια μπαούλα και κρεμάστηκαν στις άκρες, για να ξεζαρώσουν και να ξεμυρίσουν από τη ναφθαλίνη. Κι αύριο μεθαύριο ο ουρανός, θέλοντας και μη, θα τα φορέση και το γαλάζιο του φόρεμα θα σκεπαστή κι ο λαμπρός ήλιος θα κρυφτή.

Ωστόσο το θέαμα είναι ωραίο. Κανείς δεν μπορεί ν' αρνηθή, πως η φθινοπωριάτικη φύση παρουσιάζει ένα σωρό ομορφιές. Το φως κάνει χίλια τρελοπαίχνιδα μ' εκείνα τα μακρινά σύννεφα, τους ατμούς, τις ομίχλες. Τα χρωματίζει με τρόπο, που θα 'φερνε σ' απελπισία οιοδήποτε ζωγράφο.

Και τα βουνά ολόγυρα, τι ζωηρά χρώματα που παίρνουν; Και τα δέντρα με τα κίτρινα ή κοκκινωπά φύλλα πόσο αλλιώτικα φαίνονται! Και η χλόη ακόμη η πράσινη, με πόσα χρυσάφια έχει στολιστή! Και το χώμα, το σχεδόν άσπρο χώμα του καλοκαιριού, πως έγινε βαθύτερο, ζωηρότερο! Κι όλο το τοπίο, πόλη μαζί και εξοχή, πώς φαίνεται σαν καθαρισμένο, σαν ξανανιωμένο! Γιατί και το φθινόπωρο για μια στιγμή παρουσιάζει το ξανάνιωμα της ανοίξεως. Με τη διαφορά, πως αυτό είναι σταθερό, ενώ εκείνο, το φθινοπώρου, είναι απατηλό, ψεύτικο.

Το φθινόπωρο είναι λιγάκι ύπουλο. Προσποιείται το καλοκαίρι, αλλά στο βάθος είναι πάντα χειμώνας. Ιδιοτροπίες σαν τις σημερινές τ' ουρανού, που βγήκε με τα λινά του, είναι πολύ επικίνδυνες.

Περιοδικό: Η διάπλασις των παίδων. 1920. 
 ΠΗΓΗ

Κυριακή 9 Σεπτεμβρίου 2018

Η μελαγχολία του Σεπτέμβρη στην Ποίηση

Σεπτέμβρης
Ο πρώτος μήνας του Φθινοπώρου έχει κάνει ήδη την είσοδό του στον ημερολογιακό κύκλο στην αλλαγή της  φύσης. Κι εσύ μάταια προσπαθείς να πιαστείς απο τ' απομεινάρια του Καλοκαιριου, θέλοντας να ξεγελάσεις τον εαυτό σου πως τίποτα δεν άλλαξε.
Κι όμως το ξέρεις,
η φύση διοικείται από νόμους και κανόνες που ισχύουν με νομοτελειακή κανονικότητα. 
Είναι κι ο Σεπτέμβρης που παίζει μαζί σου, με τις ηλιόλουστες μέρες του, τις υγρές  νύχτες-όχι απο την υγρασία των υψηλών θερμοκρασιών του Καλοκαιριου-αλλά απο κείνες τις πρώτες σταγόνες της βροχής, τις θεροκτόνες κατά τον ποιητή μας Οδ, Ελύτη ''Με την πρώτη σταγόνα της βροχής σκοτώθηκε το καλοκαίρι
Μουσκέψανε τα λόγια που είχανε γεννήσει αστροφεγγιές
Όλα τα λόγια που είχανε μοναδικό τους προορισμόν Εσένα!

Ο Φλωμπέρ αναφέρει ''Το φθινόπωρο μ' αρέσει, η θλιβερή αυτή εποχή ταιριάζει στις αναμνήσεις.''
Σε λίγο θα νυχτώνει απο νωρίς.
Το Φθινόπωρο θα στριμώξει τις αναμνήσεις μας απο άλλο ένα καλοκαίρι που έφυγε.
Καιρός ν' αναζητήσουμε το χέρι που θα πορευτούμε αντάμα σ' αυτή την αργόσυρτη μελαγχολία του  Σεπτέμβρη...

Καιρός να γίνεις ''τ΄άλλο  μου Φθινόπωρο''. (Μαρία Λαμπράκη)
ΟΙ ΑΠΟΔΗΜΗΤΙΚΕΣ ΚΑΛΗΜΕΡΕΣ-Κική Δημουλά
Ἄρχισε ψύχρα.
Τὸ γύρισε ὁ καιρὸς σὲ ἀναχώρηση.

Ἡ πρώτη μέρα τοῦ Σεπτέμβρη
ξοδεύτηκε σὲ κάποια ὑδρορροή.
Ὡς χθὲς ἀκόμα ὅλα ἔρχονταν.


Ζέστες, ἡ διάθεση γιὰ φῶς,
λόγια, πουλιά,
πλαστογραφία ζωῆς.
Γονιμοποιοῦνταν κάθε βράδυ τὰ φεγγάρια,
πολλοὶ διάττοντες ἔρωτες
ἦρθαν στὸν κόσμο τὸν περασμένο μήνα.


Τώρα ἡ γνωστὴ ψύχρα
κι ὅλα νὰ φεύγουν.

Ζέστες, πουλιά, ἡ διάθεση γιὰ φῶς.
Φεύγουν τὰ πουλιά, ἀκολουθοῦν τὰ λόγια
ἡ μία ἐρήμωση τραβάει πίσω τῆς τὴν ἄλλη
μὲ λύπη αὐτοδίδακτη.


Ἤδη ἀποσυνδέθηκε τὸ φῶς ἀπὸ τὴν ἐπανάπαυση
κι ἀπὸ τὶς καλημέρες σου.
Τὰ παράθυρα ἐνδίδουν.
Τὸ χέρι τοῦ μεταβλητοῦ κλείνει τὰ τζάμια,
ἄλλοι λὲν ὡς τὴν ἄνοιξη,
ἄλλοι φοβοῦνται διὰ βίου.


Κι ἐσὺ τί κάθεσαι;
Καιρὸς νὰ μπεῖς κι ἐσὺ στὰ ἀλλαγμένα.
Νὰ γίνεις ὅτι ἀναρωτιόμουν πέρυσι:
«ποιὸς ξέρει τ᾿ ἄλλο μου φθινόπωρο;».
Καιρὸς νὰ γίνεις «τ᾿ ἄλλο μου φθινόπωρο».

Ἄρχισε ψύχρα.
Ρῖξε στὴν πλάτη σου ἕνα ροῦχο ἀποδημίας.


Χρίστος Λάσκαρης, «Πώς να παλέψει»
Πώς να παλέψει
Είναι μια θλίψη το φθινόπωρο
καθώς αδειάζουν οι ακρογιαλιές
και το νησί ερημώνει.
και μένει μόνη η ψυχή
με τ' άγριο πέλαγο.
Πώς να παλέψει με τις άδειες Κυριακές
την ερημιά των βράχων και της θάλασσας,
με τις κουρούνες που το δειλινό
στην αποβάθρα κρώζουν.
Φως του Σεπτέμβρη         
Νίκος Αλέξης Ασλάνογλου
 Το φθινοπωρινό του φως λάμπει στα κρύσταλλα της πόλης
καθώς σιγά σιγά το καλοκαίρι λιώνει.

Κι όμως ταξίδεψα πολύ κατά τις δυτικές ακτές
είδα τα σώματα των όψιμων κολυμβητών να φθίνουν
μέσα στο ηλιόγερμα, κάτω απ’ τις λάμπες του γκαζιού
Θε μου, τα είδα σε αμμουδιές από άσπρη πορσελάνη.

Μα εγώ εκείνον θέλησα. Στην πόλη του ξαναγυρνώ
στους πολυέλεους της νύχτας ξαναρχίζω.
ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΣ-Γιάννης Τόλιας
Από το ανοιχτό παράθυρο
φυσάει μέσα ο Σεπτέμβριος
και σβήνει
το λυχναράκι
του Καλοκαιριού. 

Με τις πρώτες σταγόνες
ανοίγουν τις ομπρέλες τους
οι πυγολαμπίδες
και πλημμυρίζουν
τα μονοπάτια του κήπου. 

Στην ανεμόεσσα κόμη
της λύπης της
ακόμα και το δικό του χάδι
αποδημητικό.

Ανδρέας Εμπειρίκος - Αρχάγγελος τον Σεπτέμβριον βοά μέσα στην πλάση

Τις μέρες τις γλυκιές του Σεπτεμβρίου, όταν δεν έχει ακόμη
βρέξει και είναι το άκουσμα των ήχων πιο αραιό και η
γεύσις των ωρών και από του θέρους πιο πυκνή, όταν στους
κήπους σκάνε τα ρόδια, και πάλλονται υψιτενείς οι στήμονες
των λουλουδιών, και σφύζουν στις πορφύρες των φλεγόμενοι
οι ιβίσκοι, όλοι σαν υπερβέβαιοι γαμβροί που στων νυμφών
κτυπούν τις θύρες, τότε, σαν να ‘ναι πάντα καλοκαίρι
(γιατί όποια κι αν είναι η εποχή, ο πόθος είναι πάντα θέρος)
αναγαλλιάζουν οι ψυχές,
και ο Έρωτας, ο πιο ξανθός
αρχάγγελος του Παραδείσου, βοά και λέγει
στο κάθε που άγγιξε κορμί: Τα ρούχα πέτα, γδύσου.
Τίποτε μη φοβάσαι.
Έαρ, χειμώνας, θέρος-όπου κι αν είσαι-
είναι η ρομφαία μου μαζί σου.”
(Α. Εμπειρίκος, Οκτάνα, εκδ. Ίκαρος)


Μπόρα – Γιάννης Βαρβέρης

Αιφνίδια μπόρα αρχές Σεπτέμβρη
στον κήπο του παλαιού ξενοδοχείου. Μυρίζει χώμα οργασμικό
στη διψασμένη γη.

Πάμε να φύγουμε
δεν έχουμε καμιά δουλειά εδώ.    


 Στίχοι : Μάνος Τσιλιμίδης 
Μουσική : Σταμάτης Κραουνάκης
 Ερμηνεία : Βίκυ Μοσχολιού..
Εκείνο που μας ένωσε
εκείνο και μας χώρισε.
Κι αυτό που δεν προχώρησε
δεν ήμασταν εμείς.


Σεπτέμβριο το λέγανε
το κύμα που μας γνώρισε.
Τι κρίμα που δεν ένοιωσε
κανένανε κανείς.


Χωριστά θα μας βρει
ο καινούργιος χειμώνας,
με πουλόβερ καινούργια 
και παλτά περσινά.
Μια κουρτίνα μπροστά
ο καινούργιος χειμώνας
που θα γράφει στην ούγια:
“Δυο καρδιές χωριστά'.


Εκείνο που μας ένωσε
εκείνο θα μετρήσει.
Το αίνιγμα κι η λύση
δεν ήμασταν εμείς.


Σεπτέμβριο τη λέγανε
την πέτρα που δεν κύλησε.
Και πες της πως δεν φίλησε
κανένανε κανείς.

Τρίτη 10 Ιουλίου 2018

Κι αν έφερα τη ζωή μου ως εδώ

Κι αν έφερα τη ζωή μου ως εδώ
με τις σταλαγματιές  του 'Ηλιου
στα  πυρωμένα αλώνια του μεσημεριού
και με την όψη στραμμένη  στο πέλαγος
ήταν που ο αγέρας
 χαράζοντας ίχνη πάνω στην βρεγμένη άμμο
αποτύπωσε τα βήματά σου για να σε βρω.

 
Εκεί που τα αλμυρίκια στο ξέβρασμα της θάλασσας
άφηναν  το τελευταίο μουρμουρητό του φλοίσβου
και οι αλατόπετρες  έκαιγαν το πάθος  του 'Ερωτα
στη λάβα του μεσημεριού.


Κι αν έφερα τη ζωή μου ως εδώ
πάνω στο βράχο της υπομονής

ταξιδεύοντας όνειρα
σε ένα κάτασπρο φτερό του γλάρου

ήταν  που  τα μάτια σου
χάραξαν  πορεία  στο ακυβέρνητο

πλοίο της ζωή μου.
Τη νύχτα που ξέμπαρκοι
αναζητούσαμε τη πυξίδα

της καρδιάς  ''μακριά  του κόσμου τούτου
και του παντοτινού''.
Κι αν έφερα τη ζωή μου ως εδώ
΄΄Ηταν γιατί κανείς δε θέλησα να μάθει
απο τι  αίμα γίνεται  το κόκκινο του δειλινού
την ώρα που ο ήλιος χάνεται  πίσω απο τα βουνά
κι η θάλασσα σβήνει τη δίψα του φιλιού σου
στην υγρή της αγκαλιά .
Κι αν έφερα τη ζωή μου ως εδώ
΄Ηταν γιατί σε ήξερα, προτού να σε γνωρίσω.
 Μαρία Λαμπράκη

Η έκφραση ''έφερα τη ζωή μου ως εδώ'' είναι δάνειο απο ποίημα του Οδυσσέα Ελύτη.

Παρασκευή 8 Ιουνίου 2018

Νίκου Εγγονόπουλου, «Ένα τραγούδι για το φεγγάρι»

«Τα παλαιά φεγγάρια, απάντησε, κομματιά-
ζονται και γίνονται αστραπαί. Δεν βλέπεις
ότι, οσάκις βροντά, πώς λάμπουν σαν σπαθιά;»
«Ο Νασρ-εδίν και τα ανέκδοτα αυτού»
τα πιο ωραία τραγούδια
είν' τα τραγούδια του φεγγαριού
υπάρχουν φυσικά
κι' άλλα τραγούδια
πολλά
κι' ωραία
—τί λέω: υπέροχα—
όμως τα πιο ωραία
πρέπει νάν το παραδεχτούμε
είν' τα τραγούδια
των φεγγαριών
όταν
tes seins ruissellent d' argent
φεγγάρια
σαν δε φοβήθηκες τις επαφές και τις θωπείες και τις ερωτήσεις νηρηΐδων
φωνάζοντας
μέσα στη νύχτα
ο πετεινός
δεν εννοεί ακριβώς τίποτε
ούτε τις πρόγνωσες καιρού που τ' αποδίδουν
ούτε τις
φώκες
που χορεύουν μέσα στης Δήλου τα σκοτάδια σαν ξωθιές
κι' από μακρυά κι' από κοντά
είναι σα φλόγες ψυχρές
και μειδιά
φεγγάρια
οι κόρες με τις κόρες των ματιών τους αραδιάζουν
τα παραδείσια κάλλη τους
φεγγάρια
κι' έτσι αραδιάζουν και στους τοίχους ποιητάς
κι' άλλος κρεμιέται κι' όλο μιλάει για στίχους
και στύβει την καρδιά του
σα σφουγγάρι
να τρέχουν τα αίματα μ' ανταύγειες
αργυρές φεγγάρια
η γιαγιά κλώθει το τριφύλλι
ο τρελός μετρά την καταιγίδα
καπνοί του στερεώματος
σαν στέμμα
κάποτε ζώσαν τη ζωή και τώρα
ρυμουλκά θανάτου
πώς σωπαίνουν
χλωμά των Επιτάφιων λουλούδια
σεις
φεγγάρια
θάρθω στα μουσικά τρισάγια της οργής σου
βουβός κι' άσκεπος
με χέρια να μετρούν τα χρόνια
να σου ραβδίσω μέσ' στα μάτια
σου
τα χιόνια
που λάμπουνε σπαρμένα ναφθαλίνη κι' άστρα
μακρές δεντροστοιχίες ορχουμένων
σε πουλημένης σου μνηστής τις κλάψες
να χορτάσω
τα άσπρα μούρα
που
κρεμούνε
στα μαλλιά σου
τα φεγγάρια
πίσω δε θα γυρίσει —το γνωρίζω—
αυτό το λίγο που έχει απομείνει
απ' τη ζωή
των φεγγαριών κοντά σου ρόδα ανέμων
ναρκισσευτής της καταχνιάς
τα σιντριβάνια
πώς ιριδίζουν
μουσικές χαμού και καταφρόνιας
ψηλά τα χέρια ας σηκωθούν
μέσ' στις παλάμες
να συγκεντρώσουμε τα νάματα
μιας ιδιαίτερης σοφίας
που δίνουν
σε όσους τα παρακαλούν με πάθος
τα φεγγάρια
ωρισμένως αυτό το τραγούδι προκαλεί θλίψη
σ' αυτόν που το διαβάζει
και σ' αυτόν όπου τ' ακούει
όμως απ' την αρχή δεν τόχαμε κρυμμένο:
αν είν' τα ωραιότερα τραγούδια
είν' φυσικά και τα πιο
γεμάτα πίκρα
τα τραγούδια που έχουν γραφή
για τα φεγγάρια
εξαίρεση —σημειώσατε— σε τούτο τον κανόνα
είν' τα τραγούδια που έχουν γραφή κοντά
σε καταρράχτες
κι' άλλα πάνω σε καταποντιζόμενο
καράβι
—ενώ η σειρήνα σεγκοντάρει αναμαλλιάρα—
κι' άλλα που ετραγούδησε
κόρη
με άρπα
κάτω από μαδημένο άγαλμα παληάς θεάς
που να το
λούζουν
τα φεγγάρια
κλείσε τις γρίλλιες κι' αφουγκράσου όξω ποιος περνάει
τα βήματα που ηχούν
είν' το φεγγάρι
π' ανατέλλει
σκέψου τη θάλασσα κι' αποκοιμήσου
σκέψου τον έρωτα και ξύπνα
λύσε της τα μαλλιά
και να τα περεχάς
φεγγάρια
τα φεγγάρια πίσω από τα δέντρα
σαν τρίλλιες πιάνου μάς θυμίζουν την Ελλάδα
με τα σουραύλια τα λιμάνια της τους θρύλλους
η Γενοβέφα τον Ερωτόκριτο
για εραστή χαίρεται τώρα
του Πλάτωνα η στάμνα
—ως την πήγαινε στη βρύση—
του ξέφυγ' απ' τα χέρια και κοίτεται συντρίμμια
(μέσ' στις οξυές της ρεματιάς
αμνοί εξιλαστήριοι οι αντάρτες)
ροδόσταμα και σπέρμα γίνοντ'
ένα
σαν λούζουν
την Ελλάδα
τα φεγγάρια
κοιμάσαι και τα βλέφαρα
και τα βυζιά σου ερεθίζουν
τους επιδέξιους τοξευτές στις πολεμίστρες
βρεθήκαμε πάλι εδώ
στον κάμπο
στο Εξαμίλι
η χέρα μου είναι της πλύσης σου η σκάφη
κι' από πολύ κοντά τώρα ακούω
το σπαραγμό που δέρνεται μέσα στα στήθια σου
το ρέκασμά σου
ερωτική τρυγόνα
ενώ
απάνω στα σφουγγάρια
λάμπουν
τα
φεγγάρια
πάνω στις στέγες καπνοδόχες
πρωϊνές «κυράδες»
όλο νωχέλεια και μεγαλόπρεπη σαγήνη
προσμένουν τα περάσματα πουλιών του φθινοπώρου
—πολλά πουλιά κοπάδια
που φκιάνουν πάνω στον ουρανό σαν ένα γράμμα:
το γράμμα που ο καθείς προσμένει—
πάνω στις καπνοδόχες είν'
δυο περιστέρια
κάτω απ' τις καπνοδόχες
είναι δυο περιστέρια-χέρια
που ρίχνουνε λουλούδια άσπρα
—ίσως νάν' καμέλιες
γαρδένιες—
πάνω στα χνάρια τα εδικά σας
μαγικά
φεγγάρια
καβάλλα τ' άτι καβαλλάρη κι' άη Γιώργη
μέσ' στο ντουλάπι θάβρης τα κοσμήματα
όπου θα φέρης
για να σωθούν οι κρίνοι των παρθένων
όμως
όταν περνάς στις λίμνες
να φωνάζης
λόγι' αγάπης
στα νερά που
καθρεφτίζονται
φεγγάρια
χαίτες θεοί βαρούνε τις καμπάνες
μέσα στους κήπους που φωτίζουν
τα φεγγάρια
μυριόστομη απειλή οι κάλυκες της αμαρτίας
ρυπαρά παλάτια των τύψεων οι αγκινάρες
την πόρτα σου χτυπώ
έλα ν' ανοίξης
τ' άφταστο κάλλος σου
να δείξης
στα φεγγάρια
στα φρύδια σου εκρεμαστήκαν τα φεγγάρια
δύουνε τα φεγγάρια και πύρινη
ρομφαία
πίσω απ' το λόφο ιχνηλάτης
ο νέος Δίας
για στύψε την καρδιά σου:
θα χυθή ιδρώτας
ο ιερός ιδρώτας του δουλευτή τ' αδικοσκοτωμένου
και της μαχαίρας το λεπίδι
είναι φεγγάρι
η σκλαβιά —σωστά— πίκρες οπόχει
ελάτε όλοι και κάντε
το σταυρό σας
(ένας σταυρός ποτέ
δεν πάει χαμένος)
κυττάξτε
αλλά κυττάχτε γρήγορα:
δύει το φεγγάρι
[Νίκος Εγγονόπουλος, Ποιήματα Β', Ίκαρος, Αθήνα 1985, σ. 150-156]
ΠΗΓΗ

Κυριακή 13 Μαΐου 2018

Η σιωπή των λέξεων

Mε τ' ακροδάχτυλα των λέξεων /ψηλαφίζω τη σιωπή.
Με κινήσεις ασκητικές αναζητώ τα λόγια /που στόλισαν το αμετάκλητο πριν χαθείς/όπως στη θάλασσα ο ναυαγός.
Τ' ανακαλώ όλα με ευλάβεια στην επιφάνεια/μεγενθύνω την εικόνα σου /στο χώρο της ορατής σύλληψης των πραγμάτων/και γίνομαι μαζί σου /ένα και αυτόφωτο.
Εκεί, που το ''άλεκτο'' βγάζει στο Φως.
Γιατί, όπως αναφέρει ο Eugène Ionesco:
''Οταν όλα θα έχουν ειπωθεί/ θα ανήκουμε σε άλλους καιρούς''. (Μαρία Λαμπράκη)

Τετάρτη 25 Απριλίου 2018

Σπασμένο φεγγάρι

Σπασμένο είναι απόψε το φεγγάρι
γέμισε θρύψαλα και κλαίει ο ουρανός
μα σκούπισε απ' τα μάτια σου το δάκρυ
μη πέσουνε στα πέλαγα
γιατί είμαι ναυαγός.

Και που θα βρω στεριά για ν' αράξω
που' ναι βαθύς και μαύρος ο γιαλός
και δίχως λέξεις πως να σε φωνάξω
που δεν μ' ακούς και πάει πια καιρός.

Σπασμένο είναι απόψε το φεγγάρι
έπεσε πάνω μου και μ' έκοψε στα δυο
μ' άναψε μάτια μου της νύχτας το λυχνάρι
απο το φως του έρωτα που είναι Αγιο Φως.
(Μαρία Λαμπράκη)


Τρίτη 10 Απριλίου 2018

Ποιήματα-Goll, Ivan- Iβάν Γκολ

ΟΙ ΕΡΑΣΤΕΣ ΤΗΣ ΜΟΝΑΞΙΑΣ-Iβάν Γκολ
Πόσοι και πόσοι στις νυχτερινές κάμαρες μέσα
δεν ξεστρώνουν με τα εύθραυστα χέρια τους
τα μολυβένια σεντόνια

Τυφλό το μάτι του εκκρεμούς
η μοναξιά
κρέμεται από το σπανιολέτο
και το παντζούρι
χτυπάει σάμπως λαβωμένου άγγελου φτερούγα

Όσοι δεν κοιμούνται περιμένουν
περιμένουν τον άνεμο
του κόσμου το τέλος περιμένουν

Αχ να και η αυγή με χρώματα σμέουρου:
τη στυφή ξαναπαίρνει η ζωή γεύση του αίματος

 μετάφραση: Γιώργος Κεντρωτής


 Les portes-Yvan Goll
J’ai passé devant tant de portes
Dans le couloir des peurs perdues et des rêves séquestrés
J’ai entendu derrière les portes des arbres qu’on torturait
Et des rivières qu’on essayait de dompter

J’ai passé devant la porte dorée de la connaissance
Devant des portes qui brûlaient et qui ne s’ouvraient pas
Devant des portes lasses de s’être trop fermées
D’autres comme des miroirs où ne passaient que les anges

Mais il est une porte simple, sans verrou, ni loquet
Tout au fond du couloir tout à l’opposé du cadran
La porte qui conduit hors de toi
Personne ne la pousse jamais

Μετάφραση: Ε. Χ. Γονατάς.

Πέρασα μπροστά από τόσες πόρτες
μέσα στο διάδρομο των χαμένων φόβων και των φυλακισμένων ονείρων
άκουσα πίσω απ' τις πόρτες δέντρα που τα βασάνιζαν
και ποταμούς που προσπαθούσαν να τους δαμάσουν

Πέρασα μπροστά απ' τη χρυσή πόρτα της γνώσης
μπροστά από πόρτες που έκαιγαν και δεν ανοίγαν
μπροστά από πόρτες που κουράστηκαν να μένουν πολύ καιρό κλειστές
κι από άλλες σαν καθρέφτες απ' όπου περνούσαν μόνο οι άγγελοι

Υπάρχει όμως μια πόρτα απλή, δίχως σύρτη ούτε μάνταλο
στο βάθος του διαδρόμου, απέναντι απ' το ρολόι
η πόρτα που οδηγεί πέρα από σένα-
κανένας δεν τη σπρώχνει ποτέ.


YVAN GOLL : ΜΑΛΑΙΣΙΑΚΑ ΤΡΑΓΟΥΔΙΑ

Το 1934 εκδόθηκε στο Παρίσι μια ποιητική του συλλογή με τίτλο "Μαλαισιακά τραγούδια". Ο Μαρσέλ Μπριόν είπε γι'αυτά ότι προίκισαν τη γαλλική γλώσσα με παράξενη αρετή μαγείας. Δύσκολα τα ξεχνάς αυτά τα μικρά ποιήματα, γιατί δεν μοιάζουν με τα άλλα, φτιάχνουν κάτι εξωτικό και παγκόσμιο μέσα από μια χαρακτηριστική απλότητα.
 ΠΗΓΗ


Mariska Karto Fine Art Photographer
 {Ιβάν Γκόλ 1891-1950, Chansons Malaises, μετάφραση: Ε. Χ. Γονατάς}Είμαι το ρυάκι σου
που μέθυσε με δυόσμο


Σκύψε πάνω μου
για να σου μοιάσω

Κολύμπησε μέσα μου
να νιώσεις πως τρέμω

Φάε τα ψάρια μου
να μ’ αφανίσεις

Πιες με
να με στερέψεις

Αγάπησέ με
Θα σε συντρέξω να πνιγείς
XX
Στο φιλί σου πιο βαθύ κι απ’ το θάνατο
νιώθω τη λύσσα σου να ξαναμπείς στη γη
να γυρίσεις πίσω στο χάος σου

Λιώνεις
χάνεσαι
σύννεφο πέφτεις
ποτάμι τρέχεις στη θάλασσά σου
Κι σάρκα μου σε δέχεται σαν ένα μνήμα
                

   XXV 
Σκεπάστηκα με εφτά πέπλα
για να με ξεσκεπάσεις
εφτά φορές


Μυρώθηκα μ’ εφτά μύρα
για να με μυρίσεις
εφτά φορές

Σου είπα εφτά ψέματα
για να με αφανίσεις
εφτά φορές

Όταν ζυγώνεις η νύχτα όλη ανατριχιάζει
οι τοίχοι σαλεύουν

το γιασεμί μυρίζει πιο δυνατά
η θάλασσα ανασαίνει πιο γρήγορα

κι άνεμος ανάστατος
σιάζει τα μαλλιά μου
όπως σ' αρέσουν



Από τότε που με γνώρισες--Ιβάν Γκολ. Μετάφραση: Ε. Χ. Γονατάς.
Από τότε που με γνώρισες
Γνώρισα κι εγώ τον εαυτό μου

Το σώμα μου το 'νιωθα πιο ξένο
Κι από μια ήπειρο μακρινή
Δεν εξεχώριζα
Ανατολή από Νότο
Ο ώμος μου απόγκρεμος
Ορθωνόταν σα βράχος
Ξάφνου το χέρι σου σοφό
Μου δίδαξε ποια είμαι
Το πόδι μου βρήκε το βήμα του
Η καρδιά μου το χτύπο της
Τώρα αγαπώ τον εαυτό μου
Όπως εσύ μ’ αγαπάς

L'Ange
à Claire 

Une fois l'ange passe aussi
Tout près de toi
C'est un lundi matin pluvieux
Tu te sens plus vieux que le monde
Les souliers mal cirés
Et le cœur tout rouillé

Mais l'ange de ton destin passe
T'inondant de bonté
Et d'un sourire rose :
Retiens-le !
Retourne-toi !
Avant qu'il ne ressemble au vent !

Ο Άγγελος
Ιβάν Γκολ. Μετάφραση: Ε. Χ. Γονατάς.

Κάποτε ο άγγελος
περνάει κι από μπροστά σου
είναι μια Δευτέρα πρωί, βρέχει
κι αισθάνεσαι πιο γέρος απ' τον κόσμο
φοράς αγυάλιστα παπούτσια
κι είναι η καρδιά σου όλο σκουριά

Αλλά ο άγγελος του πεπρωμένου σου περνάει
σε πλημμυρίζει καλοσύνη
και με το ρόδινο χαμόγελό του.
Άρπαξέ τον!
Γύρισε πίσω!
Προτού να γίνει άνεμος.

ΕΙΣΑΙ ΤΟ ΒΛΕΜΜΑ…

Goll, Ivan


Εἶσαι τὸ βλέμμα ποὺ μὲ περιμένει ἀπὸ τὰ βάθη τῶν αἰώνων

ἡ ἀγράμπελη μὲ μάτια χωρὶς βλέφαρα

ποὺ μὲ παραμονεύει κάθε ἄνοιξη

Εἶσαι ἡ πέτρα ποὺ κείτεται

στὸ δρόμο μου ἀπ’ τοὺς πανάρχαιους χρόνους

στραμμένη πάντα, πάντα πρὸς τὸν ἐρχομό μου

ποὺ χάνεται στὸ δειλινό

Εἶσαι ἡ αἰὠνια κοιλάδα

που’ ναι ἁπλωμένη περιμένοντας –

πότ’ ἐπὶ  τέλους θὰ βουλιάξει τὸ βουνὸ μὲς στὰ λιμνάνθεμα!

Ιβάν Γκόλ, Ποιήματα 1920-1950, μετάφραση: Ε. Χ. Γονατάς,

Goll, Ivan

 Ο Iβάν Γκολ γεννήθηκε στο Σαιν-Ντιέ το1891

  Σπουδάζει νομικά στο Πανεπιστήμιο του Στρασβούργου. Από το 1914 έως το 1918 ζει εξόριστος στην Ελβετία, γνωρίζεται με τον Arp, τον Jouve, τον Joyce, τον Romains, τον Werfel, τον Zweig. Το 1919 εγκαθίσταται στο Παρίσι. 

Το 1921 παντρεύεται με την Claire Studer. Συνεργάζεται με τον G.W. Pabst και τον Kurt Weill. Συμμετέχει στις εκδηλώσεις των σουρρεαλιστών. Από το 1939 έως το 1947 ζει εξόριστος στις Η.Π.Α. Το 1947 επιστρέφει στο Παρίσι. Πεθαίνει το 1951. 

Έγραψε ποιήματα, δοκίμια, θεατρικά έργα και μυθιστορήματα, στη γαλλική, τη γερμανική και την αγγλική. Γνωστότερα έργα του: "Requiem pour les morts de L' Europe" (1916), "Der neue Orpheus" (1918), "Methusalem oder der ewige Burger" (θεατρ., 1922), "Le Microbe d' Or" (1927), "Die Eurokokke" (1927), "Der Mitropaer" (1928), "Agnus Dei" (1929), "Lucifer Vieillissant" (1934), "La chancon de Jean sans terre" (1936-1939), "Traumkraut" (ποιήματα, 1951).
ΠΗΓΗ